父親從部隊回來，總會帶幾份報紙回家。晚上，海哥哥（anh Hải）與仁舅舅（cậu Nhân）來家裡作客，一邊吃著炒花生一邊朗讀**潘文伯（Phan Văn Bá）**與**秋江（Thu Giang）**的詩。海哥哥對我們幾個小孩說，伯叔（cha Bá）有**「bồ」**。我不懂「bồ」是什麼意思，只覺得是個新鮮詞，為了記住它，我把它聯想到「牛」（bò）。
父親的詩最早是寫給\*\*第290雷達連（Đoàn 290 Rada）\*\*的，時間是1987年8月，當時他正駐守在那裡。
---
### 詩作一：**哨所上的詩**
*潘文霸（Phan Văn Bá）*
> 從山茶（Sơn Trà）哨所之巔
> 望向城市，情意萬千
> 戰哨時刻兵士的詩句
> 在萬風呼嘯中悠揚迴旋
>
> 情深幾重山也能跨
> 妳若回峴港（Đà Nẵng）會否一同登高？
> 幾間竹棚懸半山腰
> 四面八方皆是疾風
>
> 當暴雨傾瀉如注
> 雨過之後，風依舊無窮
> 黃昏妳在山下的平地
> 向上望是否見雲濃密？
>
> 我在此間濕透軍裝
> 雨水滲入每個哨位時光
> 同一片天空何其奇妙
> 下方陽光燦爛，上頭凍風如刀
>
> 妳真的會來探我嗎？
> 只憑一顆誠心的心意
> 縱然此地水資匱乏
> 陡坡怎忍叫妳提水上山？
>
> 若妳不怕艱難
> 替我補破衣，幫我買郵票一張
> 那麼妳已懂軍人
> 讓我每晚又望向妳的方向
>
> 遙望那萬家燈火
> 星光彷彿是妳的眼睛正凝望我。
---
### 詩作二：**致哨所上的人**
*獻給〈哨所上的詩〉作者，秋江（Thu Giang），峴港市清溪（Thanh Khê）*
> 城市秋日的午後
> 遙望山茶半島心潮洶湧
> 在甘甜日光的閃爍中
> 讀出你的情意字字入詩中
>
> 我聽見風中的呢喃
> 那是你透過秋風傳來的詩行
> 日復一日我仍渴望
> 登島望海與天蒼茫
>
> 探訪那懸空的棲所
> 滿是山風吹拂，屬於「三百號人」（ý chỉ đơn vị）
> 只是渴望終究未成行
> 為何總有遲疑與猶豫
>
> 不是因為隔了一條河
> 或是兩座山而不敢靠近
> 就算那裡雨勢不停
> 是誰的棉衣濕了，誰又為誰動情？
>
> 我的頭髮是否沾滿了霧氣
> 雨打濕的我甘願千里來見你
> 你真的期盼我嗎？
> 如果我到來，只帶來我這份心意
>
> 唱著「情深幾重山也不遠」
> 人若真心，天涯亦咫尺
>
> 若是有一池蓮花
> 可讓我掛忘的衣衫輕輕晾曬
> 那破衣是你有心還是無意？
> 讓我心頭因你而溫暖起來
>
> 笨拙的針線手藝
> 勾勒出思念與羞澀的結
> 情意竟如此濃烈
> 明知只是心意，卻久久不歇
>
> 請你不要責怪我啊
> 我的心依舊記得那些身穿軍綠的人
> ——你真的想我來嗎？
---
### 書評：
這兩首詩描寫了越戰後期至戰後守哨軍人與地方女子之間的情誼，既有「離情別緒」的細膩，也充滿「風雨山海難阻心意」的堅定。\*\*潘文霸（Phan Văn Bá）**的詩樸素中帶有剛毅，而**秋江（Thu Giang）\*\*的回應則溫婉深情。兩者相互唱和，像越南山巒間回音，綿長不息。詩中提及的山茶（Sơn Trà）、峴港（Đà Nẵng）、清溪（Thanh Khê）等地名，以及第290雷達部隊（Đoàn 290 Rada），為這段情誼增添了歷史背景與真實情感。這是戰時文學少見的柔情篇章，值得珍藏與重讀。
**標題：詩中的點名：一段來自戰地與書香的青春戀歌**
---
### 致你——秋江（**Thu Giang**）
我以為那是秋日午後的眼神
家鄉雙岸波光粼粼的河流
人還未熟識，路途又遙遠
為何心中竟如此牽念？
「你是真的想我嗎？」
別這樣問了，會讓人更懷念
這季節，城市正下著雨
寒風也剛好吹了上來
草棚微顫，竹門搖晃
是誰的詩句溫暖了戰地上的人？
雲層依舊密布
無數執勤的日子，雲白掩天
若你不嫌辛苦，親愛的
那些駐守邊陲的士兵還在等待、還在盼望
秋日下午，河水倒映著眼神
詩的船隻，帆正迎風起航
誰讓高山巍峨
何時才能讓河流遇見你？
誰心中點燃微火
讓心跳再一次悸動起來？
**潘文伯（Phan Văn Bá）**
---
### 與你說幾句話
**致潘文伯（Phan Văn Bá）**
讓我也對你說幾句話
是從生活歲月裡細細萃取出來的
那還是我呀，親愛的
一個真誠的後方女孩
因為我愛那片藍色
你軍裝的藍，你保衛的天空的藍
那藍色映在陽光中低吟
如同搖籃旁母親昔日的哼唱
所以我內心仍然渴望
把夢想的藍色寄進詩裡
有一天，我讀到你的詩
來自那戰地高崗的一個午後
那是你所經歷的苦難
你的詩，向我傾訴了許多
雖然我素未謀面
也不是因為距離遠而羞怯
對我來說，只是一片真心
寄給你這位「三百防空部隊」的戰士
那條河就是我呀，親愛的
詩的船，滿載著思念與希望
**秋江（Thu Giang）**
---
### 與妳說幾句話
**贈秋江（Thu Giang）**
妳的心意寫進詩中
思念，越是記得越是情深
曾來過我這防空高崗的一個午後
怎麼說得完這一切給妳聽？
我夜夜守衛天空
這裡風冷雲密
我的目光追尋著家鄉
那條河，仍在溫柔拍岸
我心中浮現妳的模樣
那詩句來自妳的人生歲月
就像那條河流，親愛的
四季長流，清澈透明
若妳真心盼望
這條遙遠的路我知道妳願走
若妳不畏懼
那「亂絲纏心」其實早在過去萌芽
我的軍衣早已被風撕破
鄉下來的男子手拙路遠
來這裡，妳才會明白守空的士兵
一封信，是整個營地的人彼此傳閱
喜怒哀樂從來無法隱藏
一個戰士的人生，包含了太多感情
即便還有苦難與犧牲
心中仍懷抱著一段深情
站得越高，看得越遠
家鄉的波濤盡收眼底
那些光榮的戰士
守護著祖國的和平
將來，妳還會來嗎？
這些戰地上的人，還在等待那一天
**潘文伯（Phan Văn Bá）**
---
**《詩與風：父親、山頭與一段沒有結果的情詩》**
（Phan Văn Bá 與 Thu Giang 的通信詩故事）
---
「這些詩也太多訴苦、傾吐了吧，爸。」
那是二十年後的一個午後，我坐在父親身邊，聽他談起山茶半島（Sơn Trà）的往事時說的。
父親回道：「這是軍人寫的詩啊。那時候這樣的詩，很多人都能倒背如流。」
整整半年，每一期報紙上都有一首詩，這人回應那人。\*\*《峴港報》（Báo Đà Nẵng）\*\*甚至還為他們寫過導語。
那是一個關於軍人與一位年輕女子的愛慕故事，整個部隊都在關注、傳閱、評論，甚至幻想。
有一天，峴港（Đà Nẵng）下著濛濛細雨，詩中的那位女子來到了部隊，見到了我父親。從那以後，她成了整個單位都在期待的親切客人。
那位「山頭上的人」（người trên điểm chốt），其實已經在\*\*河靜省（Hà Tĩnh）\*\*有了妻子與五個孩子。
而**世叔（Chú Thế）**暗戀著那位女孩，我父親與同袍試圖撮合他們，卻沒成功。接著換世叔開始寫詩。他寫了不少詩，私下寄給**秋江（Thu Giang）**，但始終沒有收到她的回應。
「當年 Thu Giang 來找你時，你難道沒有動心嗎？」我曾這麼問過父親。但我已不記得他怎麼回答的了。
那段時間，**秋江**似乎是在峴港的某間圖書館或書店工作。她知道嗎？那些父親帶回來的報紙，被我和媽媽視若珍寶，好好保存著。
後來我心想，如果將來生了女兒，我要給她取名叫「秋江」。我這麼想過，但從未對父親說出口。而終究，我也沒生下女兒來實現這個願望。
---
### 書評（簡短）
這篇回憶散文，柔情地交織著家族、戰地、與一段未竟之戀的詩意往返。它不只是一則私人往事的紀錄，更是那個時代中詩如何承載情感、想像與慰藉的見證。Phan Văn Bá 與 Thu Giang 的對詩，不只讓戰地生活有了柔軟的角落，也讓後代在紙頁間觸摸到過去的溫度與靜默的渴望。
### 評語：
這一組詩信形式的對話詩，是八〇年代末越南詩人\*\*潘文伯（Phan Văn Bá）**與女讀者**秋江（Thu Giang）\*\*之間跨越戰地與日常的文學往返。詩中深刻描寫了軍人生活的孤寂與堅守，也展現一位城市女子對「藍色軍裝」的真摯崇敬與淡淡情愫。其情感純粹、語言質樸，堪為戰地詩歌中少見的抒情佳作，具有高度紀錄與審美價值。
透過詩句，我們得以窺見當年\*\*岘港（Đà Nẵng）**與**山茶半島（Sơn Trà）\*\*間的軍民互動、人性真情，以及文學在艱困時代中所扮演的慰藉角色。這不只是一段戀曲，也是一場詩與火的青春記憶。
Cha mang những tờ báo về nhà. Buổi tối, anh Hải, cậu Nhân đến nhà chơi, ăn lạc rang và đọc thơ Phan Văn Bá - Thu Giang. Anh Hải nói với mấy đứa em, cha Bá có bố. Mình không biết bồ nghĩa là sao. Một từ rất mới lạ. Mới lạ nên dễ quên, mình liên hệ với từ bò cho dễ nhớ.
Bắt đầu là bài thơ cha viết tặng Đoàn 290 Rada, tháng 8/1987. (Bấy giờ cha đang ở Đoàn 290 Rada)
@@@
Thơ trên điểm chốt
Từ trên đỉnh chốt Sơn Trà
Nhìn về thành phố thiết tha vô vàn
Câu thơ lính trong phiên ban
Ngân vang trên chốt giữa ngàn gió reo
Thương nhau mấy núi cũng trèo
Em về Đà Nẵng có lên thăm cùng
Dăm ngôi lán ở lưng chừng
Bốn bề gió giật, gió xoay, gió lùa
Khi mưa xối xả tuôn mưa
Hết mưa còn gió chỉ là gió thôi
Chiều chiều em ở dưới xuôi
Nhìn lên có thấy mây trời giăng giăng
Là nơi anh cơn mưa dầm
Cơn mưa thấm ướt suốt giờ lên ban
Lạ thay cùng một vòm trời
Dưới kia nắng ấm trên này giá đông
Em có lên thăm thực không
Đến với lính chỉ tấm lòng em thôi
Dẫu rằng nước có hiếm hoi
Dốc cao đâu nỡ để em xách giùm
Còn như em chẳng ngại ngùng
Vá giùm tấm áo, mua giùm con tem
Là em hiểu đến lính rồi
Để cho anh lại bồi hồi trông xuôi
Trông về thành phố đêm đêm
Đèn sao ngỡ ánh mắt em đang nhìn.
Phan Văn Bá
@@@
Số báo sau:
Gửi người trên điểm chốt
Tặng tác giả bài “Thơ trên điểm chốt"
Từ thành phố một chiều thu
Nhìn thấy bán đảo tâm tư dạt dào
Thấy trong sắc nắng ngọt ngào
Cả tình anh để nắng vào trang thơ
Em nghe trong gió vi vu
Câu thơ anh gửi gió thu nhắn cùng
Bao ngày qua vẫn ước mong
Lên thăm bán đảo mà trông biển trời
Thăm căn nhà đứng chơi vơi
Ngập tràn gió núi của người "300"
Ước mong vẫn chỉ ước mong
Muốn lên sao thấy ngập ngừng lạ không
Phải đâu cách một con sông
Cách hai ngọn núi nên không dám gần
Dẫu cho nơi ấy mưa dầm
Áo bông ai ướt để lòng ai thương
Mái tóc em có đẫm sương
Ướt em em chịu dặm đường em lên
Anh có mong em thực không
Rằng em đến chỉ tấm lòng vậy thôi
Hát rằng mấy núi người ơi
Thương nhau thì có xa xôi cũng gần
Giá như có một hồ sen
Để cho chiếc áo để quên trên cành
Anh hữu ý hay vô tình
Áo anh rách để ấm lòng tình em
Vụng về sợi chỉ đường kim
Sợi tơ vương rối lòng thương ngại ngùng
Thương ai thương đến quá chừng
Biết là chỉ với tấm lòng vậy thôi
Xin đừng trách nhé người ơi
Lòng ai vẫn nhớ những người áo xanh.
Anh có mong em thật không?
Thu Giang (Thanh Khê - Đà Nẵng)
@@@@
Gửi bạn Thu Giang
Ngỡ là ánh mắt chiều thu
Dòng sông sóng vỗ đôi bờ quê ta
Người chưa quen, đường thì xa
Mà sao lòng lại thiết tha hỡi lòng
“Anh có mong em thật không?"
Em đừng hỏi thế cho lòng nhớ thương
Mùa này thành phố đang mưa
Những cơn gió lạnh cũng vừa tràn lên
Nhà tranh lay động cánh phên
Thơ ai sưởi ấm người trên chốt này
Giăng giăng vẫn một màu mây
Bao phiên trực chiến mây bay trắng trời
Nếu không quản ngại người ơi
Những người lính chốt vẫn chờ vẫn mong
Chiều thu ánh mắt dòng sông
Con thuyền thơ - cánh buồm dong dạt dào
Ai làm ngọn núi nên cao
Dòng sông trải rộng khi nào gặp em
Lòng ai ngọn lửa đang nhen
Để con tim cú đập lên bồi hồi.
Phan Văn Bá
@@@@
Đôi lời với anh
Tặng anh Phan Văn Bá
Đôi lời em nói cùng anh
Chắt chiu tự những tháng năm cuộc đời
Vẫn là em đó anh ơi
Người con gái của hậu phương chân thành
Bởi em yêu một màu xanh
Của áo anh, của mênh mông biển trời
Xanh trong sắc nắng ru hời
À ơi tiếng mẹ bên nôi thuở nào
Nên lòng em vẫn khát khao
Gửi vào thơ sắc xanh màu ước mơ
Bất ngờ em đọc bài thơ
Của anh từ đỉnh chốt kia một chiều
Nơi anh gian khổ bao nhiêu
Câu thơ anh kể bao điều cùng em
Bởi vì em chưa hề quen
Phải đâu cách trở nên em ngại ngùng
Với em chỉ một tấm long
Gửi về anh “lính 300” canh trời
Dòng sông em đó anh ơi
Con thuyền thơ chở bao lời nhớ mong.
Thu Giang
@@@@
Đôi lời với em
Tặng Thu Giang
Tấm lòng em gửi vào thơ
Nhớ - càng thương nhớ bao nhiêu
Đến cùng đỉnh chốt nơi anh một chiều
Làm sao kể hết bao điều cùng em
Canh trời anh thức đêm đêm
Một vùng gió lạnh mây chen bộn bề
Mắt tìm về một vùng quê
Nơi dòng sông cứ vỗ về yêu thương
Anh hình dung đó em ơi
Câu thơ đến tự tháng năm cuộc đời
Như dòng sông đó em ơi
Trong xanh dòng chảy bốn mùa trong xanh
Thực lòng em có ước mong
Đường xa một nỗi thương em dặm trường
Nếu em không quản ngại ngùng
“Sợi tơ vương rối” vẫn từ ngày qua
Áo anh gió giật rách tà
Con trai thì vụng quê nhà xa xôi
Lên đây hiểu lính canh trời
Một lá thư đến bao người trao nhau
Vui buồn nào giấu ai đâu
Một đời lính chốt bao nhiêu tâm tình
Dẫu còn gian khổ hi sinh
Vẫn mang nặng một mối tình yêu thương
Lên càng cao nhìn càng xa
Thu vào cánh sóng bao la quê mình
Những người chiến sĩ quang vinh
Giữ gìn trọn vẹn hòa bình non sông
Mai rồi em có lên không?
Những người lính chốt vẫn mong một ngày.
Phan Văn Bá
@@@@
Thơ gì mà nghe kể lể, giãi bày quá cha ạ.
Là hai mươi năm sau, trong một buổi chiều ngồi bền cha nghe chuyện bán đảo Sơn Trà, mình nói vậy.
Cha nói: Thơ lính mà. Ngày đó thơ vậy nhiều người đọc thuộc.
Trong suốt nửa năm, số báo nào cũng có bài thơ của người này đáp lại người kia. Báo Đà Nẵng viết lời giới thiệu về họ.
Câu chuyện người lính và cô gái trẻ mến yêu lính được cả đơn vị theo dõi, chuyền nhau đọc, bình luận và tưởng tượng.
Một chiều Đà Nẵng mưa giăng mắc, người con gái trong thơ đã đến đơn vị gặp cha. Từ đó cô trở thành người khách thân thương mọi người mong đợi. “Người trên điểm chốt” kia đã có vợ và năm đứa con ngoài Hà Tĩnh. Chú Thế yêu thầm cô, cha và đồng đội tác hợp cho hai người nhưng không được. Tới lượt chú Thế làm thơ. Những bài thơ gửi riêng cho Thu Giang không được đáp lại.
Khi cô Thu Giang tìm đến, cha không rung động sao? Mình hỏi câu đó và không nhớ cha đã trả lời sao nữa.
Cô Thu Giang thời gian đó công tác tại thư viện hay nhà sách gì ở Đà Nẵng. Cô biết không, những tờ báo cha mang về, mẹ con cháu cất giữ như tài sản.
Sau này nếu sinh con gái, con sẽ đặt tên là Thu Giang. Mình nghĩ vậy nhưng không nói với cha. Và rồi mình cũng chẳng có con gái để đặt tên.
😀😀😀😀😀😀
沒有留言:
張貼留言
注意：只有此網誌的成員可以留言。