比糖果還珍貴的食物——鄉村童年記憶中的泡麵（Mì tôm）

比糖果還珍貴的食物——鄉村童年記憶中的泡麵（Mì tôm）

有一道食物，比那年我們愛吃的油炒鹹醃茄子還特別，幾年後我們才知道，那就是「泡麵（Mì tôm）」。

媽媽的箱子裡藏著一包泡麵，是莉姨（o Liên）從鎮上帶回來的。媽媽把那包泡麵藏得很好，準備哪天有貴客來訪時拿出來款待。那位貴客是爸爸部隊的老戰友，路過縣城時特地來我們家拜訪。

媽媽張羅做飯款待客人。

院子裡的菜畦裡有一片青翠的芥菜，媽媽拔了一籃，準備煮湯。

先熱油，再炒菜。剛好那天家裡有一罐豬油，真是巧。

湯滾起來時，媽媽撕開泡麵的包裝，把麵掰碎，小心翼翼地撒進湯鍋裡。

兩碗「泡麵湯」鄭重地放上了飯桌。媽媽端著整盤飯菜出來。

一開始我還以為泡麵是糖果。

在「四叉路口市場（Ngã Tư）」開市時，我把酒送到貴姐（chị Quy）的小店。一位男顧客走進來，問有什麼最好吃的。貴姐指著那包深棕色方形的包裝說：「這個，保證全村沒幾個人吃過！」

那位顧客買了，現場打開吃。幾塊碎屑掉下來，貴姐撿起來分給幾個眼巴巴盯著的孩子。我也想試試，但當她遞到我面前時，我卻不知為何搖了頭。

泡麵比糖果還珍貴，是用來煮湯款待貴客的東西。我算是長了見識。

莉姨從鎮上來看外婆（bà），這次帶來一袋裡面有五包泡麵。她說，只有生病的人才可以吃。

外婆打開一包，照莉姨交代的方法煮了出來。一包麵，外婆和五個孫子平分。

剩下的四包，她埋進糧倉的稻穀裡，防老鼠偷吃。

某晚我正迷迷糊糊快睡著時，聽到悉悉索索的聲音。睜眼一看，外婆正打開糧倉的門。她說她聽到聲音，猜想是老鼠想偷吃泡麵。

另一晚，我又聽見熟悉的聲響。再次睜眼，看到外婆又在糧倉裡。

她撥開稻穀，拿出一包泡麵，掰成兩半。一半再折好，埋回稻穀裡，另一半握在手中走出糧倉。

她發現我在看，笑了笑說：「今天下午身體有點不舒服。」

我跟著她下廚生火。兩人各自拿著一片青菜，等麵煮熟。最後一口她讓給我吃，自己喝光那點辣湯。吃完，我們兩人都笑了。那晚她睡得很好。

幾天後，表弟曉（Hiệu）生病了，外婆又鑽進糧倉拿出一包泡麵。曉面前擺著一碗泡軟的麵，其他四個孩子跟外婆說：「曉是假裝生病，只是想讓妳疼他。」

那時，我們每個人都希望自己能生病，好能吃到泡麵。

媽媽學校的老師們說，縣城市場現在有散裝泡麵賣，很便宜。媽媽託人從鎮上帶回一斤泡麵。

泡麵不只可以煮湯，有客人來時還能和鴨蛋炒。把蛋打開，泡麵掰碎一起攪拌後下鍋。這道「泡麵煎蛋」是富洞村（Phúc Đồng）人招待貴客的拿手菜。

班導師生病了，全班湊錢買泡麵探望。老師叫班長拆開，請大家一起吃。我帶了一小包從泡麵裡拆出的調味粉。那味道酸酸鹹鹹，我們每人攤開手掌，分著舔那點粉末。

等泡麵成為我家餐桌上的常見菜色時，察伯（bác Chắt）、重嬸（mự Trọng）還不知道那是什麼東西。過年時，媽媽給了我錢，叫我去四叉路口市場，給他們各買五包泡麵當賀禮。

---

簡單書評：

這篇短文以童年記憶為線索，娓娓道來泡麵這樣一個現代人眼中再平常不過的食物，在某個年代、某個鄉村家庭中，是多麼珍稀與夢幻的存在。從泡麵的「神秘出場」，到其在家庭關係、兄妹情誼與貧窮生活中的種種象徵，作者以極為樸實卻動人的筆觸，傳達了物質貧乏年代中的溫暖人情。這是一段關於食物、關於愛、也關於鄉愁的深刻書寫。

C|ó một món ăn còn đặc biệt hơn cà muối ngào mỡ, mấy năm sau bọn mình mới biết, là mì tôm.

Trong rương mẹ có một gói mì tôm. Gói mì tôm được o Liên mang về từ thị trấn. Mẹ giấu kĩ để một hôm mang ra tiếp khách quý là người bạn cùng đơn vị cha. Chú ấy đi công tác qua huyện, tranh thủ tới thăm gia đình đồng đội.

Mẹ làm cơm đãi khách.

Ngoài vườn luống cải lên xanh. Mẹ nhổ hết số cải vừa một rổ nấu canh.

Phi mỡ. Xào rau. Chú đến vào đúng dịp nhà mình vra có một lọ mỡ.

Canh sôi. Mẹ bóc vỏ mì tôm. Bẻ nát. Và từ từ thả hết mì tôm vào nồi canh.

Hai tô canh mì tôm trịnh trọng đặt vào mâm. Me bê mâm cơm ra.

Ban đầu mình tưởng mì tôm là kẹo.

Họp chợ ở Ngã Tư, mình mang rượu lên nhập cho quán chị Quy. Một ông khách sà vào quán hỏi ở đây có gì ngon nhất bán cho tao. Chị Quy chỉ vào gỏi giấy nâu sẫm hình vuông. Bảo đảm cái này cả làng chưa ai được ăn.

Ông khách trả tiền và bỏc ăn ngay tại quán. Vài mẫu vụn rơi ra, chị Quy nhặt lấy đưa cho mấy đứa trẻ đang chằm chằm nhìn ông khách nhai giòn trong miệng. Mình cũng muốn thử nhưng không hiểu sao khi chị Quy chia ra trước mặt, mình lắc đầu.

Mì tôm là thứ quý hơn cả kẹo, dành để nấu canh tiếp khách. Mình đã hiểu biết thêm.

O Liên trên thị trấn về thăm bà. Quả về cho bà lần này là một túi có năm gỏi mì tôm. Chỉ người ốm mới được ăn, ở nói.

Bà bóc ra một gói pha như cách o dã dặn kĩ trước khi về. Một gói mì tôm, bà và năm đứa cháu chia nhau.

Còn bốn gói, bà vùi trong thóc khỏi chuột gặm.

Một đêm dang thiu thiu ngủ, mình nghe tiếng lạo xạo. Mở mắt thấy bà đang mở cánh cửa sập. Bà bảo nghe loạt xoạt, đoán có chuột mô mì tôm.

Một đêm khác, mình lại nghe tiếng quen thuộc. Lai mở mắt và thấy bà đang trong sập.

Bà bởi thóc, lấy ra một gỏi mì tôm, bẻ đôi. Một nửa gói bà gập lại, vùi vào thóc như cũ, nửa còn lại bà cầm tay chui ra khỏi sập.

Nhìn thấy cháu gái đang quan sát, bà cười. Chiều nay bà nghe nhọc trong người.

Mình theo bà xuống bếp nhóm lửa. Hai bà cháu hai cải thìa, chờ mì tôm chín. Thia cuối cùng bà nhường cho mình. Bà húp phần nước cay cay. Ăn xong, hai bà cháu cười tươi. Bà lên giường ngủ ngon.

Vài ngày sau, Hiệu bị ốm, bà lại chui vào sập lấy ra một gói. Trước mặt Hiệu là bát mì nở trương. Bốn đứa nói với bà là Hiệu giả vờ ốm để được bà thương.

Dạo đó đứa nào cũng mong ốm để được ăn mì tôm.

Các cô giáo ở trường mẹ cho biết là trên chợ huyện đang bán mì tôm rời, rẻ lắm. Mẹ nhờ người đi trên đó về mua một cân.

Mì tôm để nấu canh và mì tôm rán trứng vịt khi nhà có khách. Một quả trứng đập ra, mì tôm vò nát, thả vào đánh nhuyễn. Trứng rán mì tôm là món đặc biệt của người dân Phúc Đồng hiểu khách.

Cô giáo chủ nhiệm ốm, cả lớp góp tiền mua mi tôm tới thăm. Cô bảo lớp trưởng bóc hết ra mời các bạn. Mình đến lớp mang theo gói bột nêm móc ra từ bao mì. Bột nêm chua chua mằn mặn. Từng đứa xòe lòng bàn tay ra chia đều liếm láp.

Khi mì tôm đã là món ăn quen thuộc trong bữa cơm nhà mình thì bác Chắt, mự Trọng vẫn chưa biết đó là thứ gì. Tết đến, mẹ đưa tiền bảo mình ra Ngã Tư mua biếu mỗi nhà năm gỏi.