Những dảỉ khăn tang trên đèo Mụ Dạ
Mụ Dạ山口上的哀悼布條
我入伍那天體重38公斤。四年後我增加了15公斤，變得英俊又健康。
在家裡我患有風濕關節炎，媽媽讓我吃各種偏方。到了戰場，什麼都吃，風濕關節炎卻消失了。
我因為體重過輕報名當兵，成了全班的打賭話題。大家都賭我不會中。你中了也要到定村河邊過溪。
我在香榮讀高中，住在一名衛生兵哥哥家。他正是為我體檢的人。
他給我記錄45公斤。
他說，我給你記48公斤。
大家好，我要出發了。背包裡帶著三本書：數學、物理、化學。我會邊打仗邊學習，回來趕上考高中畢業。
物理老師單獨找我說：你身體虛弱，不要去。你學得這麼好，留在家裡學，然後去蘇聯。老師，我已經決定了。
我哥哥是工人，聽說我輟學參軍罵我：你怎麼這麼傻？去打仗就是去送死。
哥哥罵我傻，但幾年後他也自願當兵。
為什麼哥哥會改變呢？
每天聽廣播播報前線戰況，我心裡焦急。這雙腳必須立刻上戰場。不去，沒敵人可打了。
兩年前爸爸不讓我讀高中，因為我太瘦弱，讀書要走過多條小溪，他擔心。一年在家，每當有炸彈警報，我就跑去抬傷員救護，抬死人下葬。
兒子讀遠方學，爸爸不放心；兒子上戰場，爸爸感到光榮。
&
老挝中部，38炮高射炮連，85毫米口徑。任務是保衛12號公路北側。
十八個十八九歲的小夥子，沒有人滿二十歲。十八個小夥子同屬一連，家鄉來自香溪和石河。
兩門炮並排，每個人輪流24小時警戒。瞄準飛機、填裝彈藥、轉動炮機。
午後衛生兵喊我過去，我離開陣地。
B52轟鳴，炸彈落在兩門炮上。
我的十六位戰友就這樣犧牲了。
只剩我和Toản。Toản因去砍迷彩葉子逃過一劫。
整個連隊去撿屍體，沒有一具屍體完整。四散的肉塊、皮膚、手腳扔得到處都是，他們努力拼湊，才成了一個人的形狀。
棺材是裝彈藥的箱子，十六個箱子排成一排。
我們抬著箱子放進岩洞。
岩洞，老挝森林多岩洞。糧食和武器存放在洞裡。人們藏身於洞裡。今夜，我和Toản守著洞口，守著戰友的遺骸。
森林夜晚寂靜，黑暗深邃。遠方連隊仍在警戒。只有我和Toản，我們點著火，火光微弱，能看見彼此的臉。巨大的骯髒老鼠在腳下爬動。
Toản，你怎麼了？你害怕成這樣？我聽見他呼吸不正常。
——你守哨，我去那邊給我點水喝。
兩公里外有個情報站，裡面有些性格開朗的姑娘。不管我怎麼反應，Toản就走了。
我一個人留在這裡。飢餓的老挝狗嗅著味道過來，它們咆哮。老挝人養很多狗，每晚狗都在巡邏。Toản啊，你怎能這樣丟下我？我大喊趕走狗群。狗不走，我用棍子一個個驅趕，牠們才跑遠。我回到洞口，火光搖曳。我看著那裝著戰友遺骸的彈藥箱，痛哭失聲。
野狗又跑來，我再次用棍子迎擊。我活著時無法保護戰友，但現在野狗休想靠近我的戰友，他們正在等待回家。
第二天Toản還沒回來。第二天還沒有人來越南接屍體，戰友又和我待了一天。又是一夜，我與老挝野狗戰鬥。
第三天團隊車輛來了。用尼龍包裹屍體。屍體的運送之路。
——同志Toản在哪？
——報告，今早Toản肚子痛，去情報站要藥。
通訊線路聯絡情報站，Toản回來交接遺體。
結果，逃跑兩晚是因為Toản與泰平姑娘有戀情。
另一天下午，Toản去砍迷彩葉子，通常兩小時回來，但那天天黑了還沒回。單位去找未果，叫我去問。
——根據Hiền同志，你認為Toản會逃兵嗎？
Toản很膽小，但我確信他不會逃兵。
單位派人回家鄉調查。
沒有Toản消息。情報站姑娘懷孕了，被送回北方生產。我們相信那孩子是Toản的。
現在是雨季，我們退回越南等待旱季。
一年後，單位在離Toản炮陣地一百米處發現骸骨，旁邊有砍樹刀和槍，是副連長的槍。出發砍葉前，Toản借了副連長的槍。根據情況判斷，他踩到磁性地雷。
只剩我一人。
他太年輕了，不該死。要讓他去做別的工作。政治主任憐憫我，收我為養子，讓我到團裡管理廚房。
&
Thuấn和Ngọc從河靜來老挝取味精，經過團部，來看我。
車停在溪谷那邊，步行一公里多到我做飯的地方。
三個從同一連隊的好友相見歡。我忙著煮鍋飯，Thuấn不吃晚飯，說鍋飯焦了不吉利。Ngọc搖頭說別迷信。我們當兵久了都迷信，死亡常伴身邊，迷信能撫慰厄運。
聊天到深夜，Thuấn去車裡睡，因為味精是貨物，要防偷竊。過會兒Ngọc也要離開，我說我得跟Thuấn睡，怕他孤單。
Ngọc剛到，Thuấn已睡著。Ngọc不想吵醒他，爬上車頂進帳篷。Thuấn醒來，出於兵性反射，巡查有無異狀。見有人在帳篷動，衝進駕駛室拿槍。
——誰？下來！沒聲音。
——誰？下來！仍沒聲音。
Ngọc驚呼：為什麼你要打我？
——Hiền，我打了Ngọc嗎？Thuấn背著Ngọc回我這。Ngọc已無語。全團騷動。戰場墓地很近。隔天早上，我們為這位同志舉行送行儀式。三年後我回Ngọc家鄉看他媽媽，媽媽問我Ngọc是怎麼死的。
&
照明彈的傘繩在空中飄蕩，看起來像哀悼布條。
哀悼布條覆蓋著母親、弟弟、妻子的頭頂，覆蓋著森林。
戰爭殘酷，犧牲太多。
青年志願者、士兵、無辜百姓。
人們失去摯愛，大地萬物同樣傷痛。
飛機轟炸，人死，樹也死，森林光禿禿的，
森林披上哀悼布條，
樹木披著哀悼布條，
山脈披上哀悼布條，
我也在為昨夜剛死去的戰友繫上哀悼布條。
我在穆娣山口寫下最後一首詩，讀給弟兄們聽。弟兄們鼓掌，政治員也鼓掌。但政治員突然變臉。
——同志，立刻到我這來。
——“穆娣山口上的哀悼布條”，為什麼同志寫成這樣？是在宣傳給敵人嗎？
寫檢討書，受紀律處分，檢查背包，日記本被拿出來燒掉，火勢猛烈。
我不心疼詩作，只心疼我那些關於青春歲月的日記。心中憤悶，已不記得自己寫了什麼。
Ngày đi bộ đội tôi 38 kg. Bốn năm sau tôi tăng thêm 15 kg, đẹp trai và khỏe mạnh.
Ở nhà tôi bị bệnh thấp khớp mẹ bắt ăn kiềng đủ thứ. Vào chiến trường thứ gì cũng ăn bệnh thấp khớp biến mất.
Chuyện tôi nhẹ cần quá mức mà đăng ký đi bộ đội trở thành chuyện cá cược của cả lớp. Bọn tao đố mày trúng được đấy. Mày trúng chiểu đi học vể con Định phải công mày qua suối.
Tôi đi học cấp ba ở Hương Vĩnh, ở trọ nhà anh y sĩ. Chính anh là người khám sức khỏe.
Anh ghi cho em 45 kg nhé.
Anh nói, tao ghi cho mày 48 kg luôn.
Chào các bạn tôi đi. Ba lô mang theo ba cuốn sách Toán, Lý, Hóa. Tôi sẽ vừa đánh giặc vừa học để khi trở vể kịp thi tốt nghiệp cùng các bạn.
Thầy giáo dạy môn Vật lý gặp riêng tôi. Em sức khỏe yếu, đừng đi. Em học giỏi vậy ở nhà học tiếp để đi Liên Xô. Thưa thầy, em đã quyết định rồi.
Anh trai tôi làm công nhân nghe tin em trai đã bỏ học đi lính thì mắng. Sao mày dại vậy. Đi đánh giặc là chết đấy.
Anh mắng tôi dại nhưng vài năm sau anh cũng xung phong đi bộ đội.
Lý do gì khiến cho anh tôi thay đổi vậy.
Những người con trai hàng ngày nghe đài phát tin đánh trận ngoài tiền phương lòng nôn nao. Hai chân này phải đi ngay. Không đi không còn giặc nữa mà đánh.
Hai năm trước cha không cho tôi đi học cấp ba. Lý do là tôi nhỏ quá đi học xa phải lội qua nhiều khe suối ông lo lắng. Một năm ở nhà sau mỗi trận bom có kẻng báo động là tôi lại chạy đi cáng người bị thương cấp cứu, cáng người chết đi chôn.
Con trai đi học xa cha không yên tầm nhưng lên đường ra trận lòng cha vinh dự.
&
Trung Lào. Đại đội 38 pháo cao xạ 85mm. Nhiệm vụ bảo vệ phía tầy đường 12.
Mười tám chàng trai tuổi đời mười tám và mười chín. Chưa có đứa nào hai mươi tuổi. Mười tám chàng trai cùng đại đội, quê Hương Khê và Thạch Hà.
Hai khẩu pháo cạnh nhau. Mỗi đứa một nhiệm vụ trực chiến suốt ngày đêm. Ngắm máy bay. Nạp đạn. Quay máy.
Buổi chiểu anh y tá gọi tôi sang. Tôi rời khỏi trận địa.
B52 gầm rú. Bom ném trúng vào hai khẩu pháo.
Mười sáu người bạn của tôi đã chết như vậy.
Còn lại tôi và Toản. Toản thoát được vì bấy giờ đang đi chặt lá ngụy trang.
Cả đại đội cùng đi nhặt xác. Không còn thân xác nào nguyên vẹn. Những mảng thịt da tay chân tan tác vung vãi chúng tồi cố khớp nối cho ra hình một con người.
Quan tài là những hòm đựng đạn. Mười sáu hòm đựng đạn xếp thành hàng.
Chúng tôi khiêng những chiếc hòm vào hang đá.
Hang đá. Rừng Lào nhiều hang đá. Lương thực vũ khí cất trong hang đá. Người ẩn nấp trong hang đá. Và đêm nay tôi và Toản đứng trước hang đá canh xác các bạn.
Rừng đêm u tịch. Bóng tối mênh mông. Xa kia đại đội vẫn trực chiến. Còn đây tôi và Toản. Hai đứa nhóm lửa. Ngọn lửa vừa đủ sáng mặt nhau. Những con chuột to tướng gớm ghiếc lạo xạo bò dưới chân.
Toản, mày sao vậy. Mày sợ tới mức vậy sao. Tôi nghe rõ tiếng thở hắn không bình thường.
Cách đó hai cây số có trạm thông tin. Trạm thông tin có nhiểu cô gái tính tình vui vẻ. Không cẩn biết tôi phản ứng sao Toản đi luôn.
Tôi một mình đây. Những con chó Lào đói ăn đánh mùi tìm đến. Chúng gầm gừ. Người Lào nuôi rất nhiều chó. Đêm đêm những con chó đi sục sạo. Toản ơi sao mày bỏ lại tao thế này. Tôi hét to xua đuổi đàn chó. Đàn chó không chịu đi. Tôi quất gậy đuổi từng con vọt ra xa. Tôi quay lại cửa hang. Ánh lửa leo lét. Tôi nhìn những chiếc hòm đạn các bạn tôi nằm trong đó. Tôi khóc nức nở.
Những con chó hoang lại mò tới. Tôi lại dùng gậy lao vào chúng. Tao khồng thể nào bảo vệ được bạn khi còn sống. Nhưng lúc này đây lũ chó hoang kia đừng hòng vào được nơi các bạn tao đang chờ vể quê hương.
Ngày hôm sau Toản vẫn chưa quay lại. Ngày hôm sau vẫn chưa có người bên Việt Nam sang chở xác về. Các bạn lại ở đầy với tôi thêm một ngày. Tiếp tục một đêm tôi chiến đấu với lũ chó hoang đất Lào.
Sang ngày thứ ba xe trung đoàn sang. Ni lông bọc xác. Đường ướp xác.
Đường dây gọi sang trạm thông tin bên kia. Đồng chí Toản về bàn giao xác.
Kết quả hai đêm bỏ trốn là Toản có mối tình với cô lính thông tin người Thái Bình.
Một buổi chiều khác Toản đi chặt lá ngụy trang. Mọi bận Toản đi chừng hai tiếng đồng hổ nhưng hôm nay tối mịt rổi vẫn chưa về. Đơn vị đi tìm nhưng không thấy. Họ gọi tôi lên.
Toản là một thằng nhát nhưng tôi chắc chắn không có chuyện đào ngũ.
Đơn vị cho người về quê điều tra.
Không tin tức gì về Toản. Cô bộ đội bên trạm thông tin đã có bầu. Cô được chuyển vể Bắc sinh con. Chúng tôi tin đó là đứa con với Toản.
Bầy giờ là mùa mưa. Mùa mưa chúng tôi lui về Việt Nam chờ mùa khô sang.
Một năm sau đơn vị thông tin rải đường dầy phát hiện ra bộ xương cách trận địa pháo của Toản một trăm mét. Bên cạnh đó là cái dao chặt cầy và súng. Đầy là súng của đại đội phó. Trước lúc đi chặt lá ngụy trang Toản được đại đội phó cho mượn súng. Dựa vào các tình tiết có thể phán đoán Toản đã giẫm phải bom từ trường.
Còn lại một mình tôi.
Nó trẻ quá. Không được để cho nó chết. Phải cho nó đi làm việc khác. Chủ nhiệm chính trị nhìn tôi xót xa. Ông nhận tôi là con nuôi. Tôi được cho lên trung đoàn quản lý bếp ăn.
&
Thuấn và Ngọc đi lấy mì chính từ Hà Tĩnh sang Lào. Đi qua trung đoàn hai đứa vào thăm tôi.
Xe dừng bên kia khe suối; đi bộ hơn cây số là vào tới nơi tôi đang làm bếp.
Ba đứa bạn thân trước cùng đại đội gặp nhau mừng rỡ. Tôi mải chuyện làm khê nồi cơm. Thuấn không ăn bữa tối. Hắn nói cơm khê là điểm gở. Ngọc gạt đi, chúng mày đừng có mê tín vớ vẩn. Nấu cơm khê là điềm xấu từ trước tới giờ chúng tôi được nghe kể nhiều. Đi lính một thời gian chúng tôi thành người mê tín. Cái chết lởn vởn quanh mình. Mê tín để có thể xoa dịu khi số phận không may.
Chuyện trò tới tận khuya Thuấn ra xe ngủ. Vì hàng là mì chính phải trông chừng kẻ gian phát hiện ra lấy bớt. Thuấn đi một lúc thì Ngọc cũng chia tay tôi. Tao phải ra ngủ với Thuấn kẻo nó một mình buồn.
Ngọc ra tới nơi thì Thuấn đã ngủ say trong buồng lái. Không muốn làm bạn thức giấc Ngọc leo lên thùng xe, chui vào trong bạt. Thuấn tinh giấc, theo phản xạ người lính, mở cửa đi một vòng kiểm tra xem có động tĩnh gì không. Thấy bóng người cựa quậy trong bạt Thuấn chạy vào ca bin lấy súng. Ai - xuống ngay. Không nghe tiếng trả lời. Ai - xuống ngay. Vẫn không nghe trả lời. Sao mày bắn tao, Ngọc kêu lên thảng thốt.
Hiền ơi tao bắn thằng Ngọc rồi? Thuấn vác Ngọc quay lại chỗ tôi. Nó khồng còn nói ra lời. Cả trung đoàn nhốn nháo. Nghĩa trang ở rất gần. Chúng tôi làm lễ tiễn đưa một đồng chí trong buổi sáng mai. Ba năm sau tôi về quê Ngọc thăm mẹ. Mẹ hỏi tôi Ngọc đã chết như thế nào con.
&
Mảnh dù pháo sáng bay lửng lơ. Từ xa trông giống như những dải khăn tang.
Những dải khăn tang thả trên đầu người mẹ người em người vợ. Những dải khăn trang phủ trên cánh rừng. Chiến tranh ác liệt quá hy sinh nhiểu quá. Thanh niên xung phong, bộ đội, người dân vô tội. Con người mất mát và đất trời vạn vật cũng mất mát khôn nguôi. Máy bay đánh bom. Người chết. Và cầy cũng chết. Rừng trơ trụi. Rừng đeo khăn tang. Cầy quấn khăn tang. Đèo núi khăn tang. Và tôi cũng đang buộc khăn cho người bạn vừa chết đêm qua.
Tôi làm bài thơ cuối cùng trên đèo Mụ Dạ. Tôi đọc cho anh em nghe. Anh em vỗ tay. Chính trị viên cũng vỗ tay. Đột nhiên chính trị viên thay đổi sắc mặt.
Viết bản kiểm điểm. Kỷ luật. Kiểm tra ba lô. Cuốn sổ bị mang ra. Đốt. Đốt hết. Lửa cháy bùng.
Thơ tôi không tiếc. Tôi tiếc những trang nhật ký vể những năm tuổi trẻ đời tôi. Tôi ức chế đến độ không còn nhớ gì mình đã viết.
沒有留言:
張貼留言
注意：只有此網誌的成員可以留言。