紅木棺與未竟的道別：我對祖母的失落之懼

《紅木棺與未竟的道別：我對祖母的失落之懼》
（原文標題無，為譯者擬）

我總是懼怕失去祖母。半夜醒來望向碗櫃頂上，就是她的紅木壽棺（cỗ hậu sự）。我轉身緊緊抱住她。我知道，總有一天，她會離我而去。

祖母一起身去院子，我也跟著起來，就好像死亡會趁我熟睡時把她奪走。祖母從院子回來後又躺回床上。月光透過屋子灑在床上，讓我清楚看到那口深紅色的壽棺。對於一個住在與老人同屋的小孩來說，那是一種揮之不去的陰影。

祖母曾去吃某家剛做好的壽棺宴（mùng），這是一種象徵儀式。人們相信，一旦壽棺備妥，就可以安心繼續活著，因為人生的終點已明朗。準備壽棺與買牛、成家、蓋房並列為人生重要里程碑。

**佳先生（ông Giai）覺得身體疲倦，便找了陶叔（chú Đào）**來幫忙準備壽棺，希望藉此「解厄」（giải hạn）。老一輩相信，備好壽棺也是一種像是符咒或法術的做法。象徵著「我已經死過一次」，這樣一來身體的劫數也隨之化解。事實上，村裡不少人辦完壽棺後，三十年還健在。有些人三十年後還得重新做一口，因為壽棺放太久被白蟻蛀了，或是有急事要改名過戶。因此，備壽棺被視為喜事，至少要擺上幾桌酒席。

陶叔替佳先生辦好壽棺，不久後佳先生便去世。這時村民又說那是「徵兆」。陶叔則說，主動準備壽棺是因為從前沒有喪葬服務。

那年是2008年，父親的小學同學第一次辦同學會。聚會快結束、飯菜剛端上來時，唯一出席的女同學**訓姐（bác Huyến）**卻起身告辭。眾人問為何提早走，訓姐說：「這個時間，有人約好要送壽棺來我家。」大家哄堂大笑。這時代了，還有人為自己準備壽棺？但笑聲背後，其實是苦澀。這荒誕至極的情境，讓人笑到掉淚。父親眼眶濕紅，心疼訓姐一生顛沛，連與舊友共享一頓飯的喜悅也不能安心。

---

簡評：

這段文字以孩童視角訴說對祖母死亡的懼怕，與越南鄉村文化中對「生前備壽棺」的獨特信仰交織而成，情感細膩而深刻。作者將死亡常態化的鄉土習俗與童年的驚惶形成對比，點出人與死亡的拉鋸戰，既是宿命也是溫情。文末以訓姐離席備棺的片段作結，更將整篇文字提昇到社會批判與個人命運交錯的層次，餘韻悠長。

Mình luôn có nỗi sợ mất bà. Nửa đêm tỉnh giấc nhìn lên chạn là cỗ hậu sự của bà. Quay sang ôm chặt bà. Mình biết một ngày nào đó bà sẽ mất.

Bà dậy ra vườn mình cũng nhỏm dậy đi theo, như thể cái chết có thể đưa bà đi trong khi mình nằm đây. Bà ngoài vườn vào, lên giường ngủ tiếp. Trăng sáng chiếu vào gian nhà nên nằm ở giường nhìn rõ cỗ hậu sự màu đỏ thẫm. Một nỗi ám ảnh của đứa trẻ trong ngôi nhà có người cao tuổi.

Bà nội đi ăn cỗ mùng nhà ai đó vừa đóng xong cỗ hậu sự. Làm được việc đó người ta mới yên tâm sống tiếp. Đích đến của cuộc đời đã thấy. Đóng hậu sự là một mốc quan trọng trong đời người, như tậu trâu, lập gia đình, làm nhà.

Ông Giai cảm thấy nhọc trong người. Ông sang gặp chú Đào nhờ giúp cỗ hậu sự để giải hạn. Quan niệm của người xưa làm hậu sự còn là một cách như yểm bùa, làm phép. Làm cỗ hậu sự ý như là ta đã chết rồi,cái hạn về sức khỏe đã giải xong. Bằng chứng là trong làng không ít người hậu sự xong xuôi, ba mươi năm sau vẫn sống khỏe. Có người ba mươi năm sau phải làm bộ mới bỏi hậu sự để lâu quá bị mối mọt hoặc một trường hợp khẩn cấp nào đó sang tên. Chuẩn bị hậu sự, vì thế, là một sự kiện vui. Ít ra cũng phải làm vài ba mâm cơm.

Chú Đào làm hậu sự cho ông Giai xong một thời gian ngắn thì ông Giai chết. Đấy đấy, điềm báo rồi, bấy giờ người làng lại bảo thế. Chú Đào thì bảo, làm hậu sự để chủ động vì ngày xưa không có dịch vụ đám ma.

Gần sáu mươi tuổi, các bạn học cấp một của cha lần đầu tiên tổ chức họp lớp. Họp gần xong, mâm cỗ vừa bày ra thì bác Huyến, bạn gái duy nhất có mặt trong buổi hôm nay xin phép về. Sao lại về, bác Huyến cho biết, giờ này người ta hẹn mang hậu sự đến nhà. Các bạn cười rộ lên. Bây giờ là năm 2008, chuyện lo hậu sự như thế còn mấy ai. Nhưng họ cười không phải vì điều đó, mà vì cái sự tình sao trớ trêu quá đi. Trớ trêu quá thành cười ra nước mắt. Cha mình mắt cay cay, thương bạn Huyến cả đời sống bữa no bữa đói, được bữa ăn vui vẻ với bạn cũng không yên.