記憶中深刻的一張照片

記憶中深刻的一張照片

記憶中深深烙印的一張照片，是關於一段未竟的家庭記錄。

Huy考上了榮師範大學（Đại học Sư phạm Vinh）的數學資訊資優班。他向母親請求允許上鎮上影印報到資料，以便準備赴榮市讀書。母親一半願意、一半不放心。雖說去鎮上理由正當，但那段長長的路讓她心生憂慮——那是一種母親模糊而無法言明的焦慮，對孩子獨自騎車遠行的不安。

母親猶豫再三，終於還是點頭同意讓Huy去。

Huy牽著一輛白色日本迷你腳踏車走出巷口。那是父親托人在Cửa Lò的舊貨店為母親買的，時下最時髦的款式，在村子裡幾乎沒人擁有。坐在這台腳踏車上，可以悠哉地滑行，不像家中那台老舊腳踏車，蹬起來累人又辛苦。那輛舊車總讓兄弟姊妹爭來搶去，總有爭吵。但這次，看到Huy大方從容地牽車離開，我沒有一絲嫉妒，反而滿懷欣喜——因為有個這麼優秀的弟弟，能考進部級的資優學校，讓人由衷高興。

Huy剛離開巷口，我也扛著鋤頭去茶園鋤草。雜草密布在茶樹間，得深鋤除根，讓泥土鬆軟。這是我們閒暇時不用下田時做的活。我才鋤了幾下，母親便走出來說：「妳也騎車跟過去看看，媽媽心裡就是不放心，讓你們兩個一起去我才能安心。」

就這樣，我也得以上鎮。

我氣喘吁吁地騎著破車追上Huy，聽著母親的叮囑，始終保持一段距離以便觀察，又不讓Huy察覺自己被跟蹤。他穿著Tùng伯伯上次回來送的天藍色T恤，穿著母親親手縫製的深紫色褲子，戴著一頂黑色鴨舌帽。Huy悠哉地騎車，一輛卡車迎面而來，他放慢速度靠邊閃避。接著是一輛長途巴士。經過Hương Bình的長坡時，我稍微慢了點，只好再加速追上。

那條通往鎮上的路才剛鋪上一層紅土。午後天氣陰涼，兩側松林綿延，稀疏地點綴著茅草屋、瓦房。經過Truông Bồng坡，接著是Hương Long坡，快到鎮上了。行人變多，我拼命踩著踏板，緊緊跟在他後面。

Huy在Bình阿姨家門口的影印店停下來。她以前在Phúc Đồng教書，是我家熟人。我曾經晚上到學校與她同宿。後來她嫁人搬到鎮上任教，偶爾還會載我回家，因此我和她一家都很熟。

Bình阿姨的嫂嫂沒收影印費，只是和Huy聊了幾句。我站在門外，被招牌擋住，但仍能看到裡面。Huy把資料收好，牽車出門時看到我。

「妳怎麼來了？」

「媽擔心，要我跟著妳。」

「就影印個資料而已，有什麼好擔心的。」

兩人一起去Liên阿姨家。奶奶正好也在那裡，她坐在藥攤前。每次Tùng舅舅回來，總會帶奶奶去鎮上。每當他回來說要接奶奶，我們總千方百計阻止，但總是失敗。只要奶奶出門，家裡每個人都默默掉淚。她剛一出坡口，我們的眼淚已在眼眶打轉。Huy、Hiệu坐在門檻上一言不發。Tùng舅總是下午來接人，接下來的夜晚與隔日，都籠罩著沉重的思念。

Liên阿姨家很安靜，哥哥姐姐們不在，Tùng舅在後院忙碌，奶奶站在攤前賣藥。看到我們倆來，她開心得不得了。我們牽車進屋，坐在她身邊，問什麼答什麼。陪她坐了一會，我們便去鎮上市場晃晃。

市場就在隔壁。沒錢買東西，只能隨便看看。其實也沒什麼好看的，逛了一圈就回去了。

我提議去Hòa叔叔那裡拍照。姐弟倆即將分別，想留下合影做紀念。Huy馬上答應。Hòa叔家在火車站旁，我知道那裡拍照效果不錯，之前九年級時曾與幾個朋友到那裡拍「貧困優秀生申請照」。校長要我們寫申請，交照片。資料早就交出去了，卻從沒下文。不過那次讓我們有了合照，也知道了這個鎮上的攝影館。

走到一半，我突然想到：「要不要也邀奶奶一起拍？」Huy也同意了。於是我們折返。

奶奶一聽說拍照，立刻進房挑衣服。這件換那件，件件都喜歡。她穿了一件，又加一件，總共穿了三件衣服。還梳頭，照鏡子。忙活了好一陣子才準備好。我們祖孫三人興高采烈出門，那一刻我感到異常激動，幸好我想到了這主意。

到了攝影館，Hòa叔從屋裡走出來說：「關門了，回去吧。」

我們沒能拍成那張祖孫三人的合影。

天色已暗，我們到Liên阿姨家牽車，向奶奶告別準備回家。

十二公里的騎車路，怎麼騎都騎不完似的。Huy說：「如果剛才沒回去叫奶奶，這週我們就拿得到照片了。」

我心裡非常難過。拍照失敗，讓我覺得對不起Huy。我明明提出這個主意，讓他滿心期待，結果卻落空了。都是我太貪心，既想與Huy拍照，又想與奶奶合影。

---

簡單書評：

這段回憶充滿了鄉土情感與細膩人情。從一張未能拍成的照片出發，串起姐弟情、祖孫情與母愛的多重牽繫。文章節奏溫柔細膩，讓人回味那個一切都珍貴而簡單的年代，也令人感慨那些未完成的記憶，往往才最難忘懷。這是一篇既哀愁又溫暖的鄉村散文佳作。

In dâm trong kí ức là một bức ảnh khác. Huy có kết quả thi đỗ vào trường cấp ba khối

chuyên Toán Tin trường Đại học Sư phạm Vinh. Huy xin mẹ đi thị trấn photo giấy tờ để sắp tới ra Vinh học. Mẹ nửa muốn cho đi nửa không muốn. Lído lên thị trấn là chính đáng nhưng đường lên đó quả dài mẹ thấy lo. Nỗi lo mơ hồ của người mẹ khi để con một mình đạp xe đường xa.

Ngăn ngừ rồi mẹ cũng đồng ý cho Huy đi.

Huy dắt chiếc xe đạp mini Nhật màu trắng ra khỏi ngô. Chiếc xe cha nhờ người mua cho mẹ từ cửa hàng đồ cũ ở Cửa Lò. Chiếc xe đạp thời trang bấy giờ trong làng chưa mấy ai có. Ngồi trên xe dap khoan thai chứ không phải gở lưng đạp khổ sở như chiếc xe đạp cũ cả nhà vẫn dùng từ trước tới nay. Một chiếc xe mà nhiều đứa cùng lúc muốn được đi, luôn phải giành nhau, đầu lí với nhau. Nhưng lần này, nhìn Huy đàng hoàng lấy xe đi, mình không ghen tị, ngược lại, trong lòng trào dâng cảm xúc hạnh phúc. Hạnh phúc vì có đứa em học giỏi, thì đỗ vào trường chuyên cấp Bộ.

Huy dắt xe ra khỏi ngỡ thì mình vác cuốc ra vươn cuốc có chè. Cỏ loạn mọc rậm rì giữa các hàng chè, phải cuốc sâu chết cỏ và tơi xốp đất. Công việc làm khi rảnh rỗi không phải ra đồng. Mình cuốc được vài nhát thì mẹ đi ra. Con dap xe theo sau xem thế nào, không hiểu sao mẹ cứ lo lo, hai chị em đi cùng cho mẹ yên tâm.

Vậy là mình cũng được đi thị trấn.

Mình hộc tốc đạp xe đuổi cho kịp Huy. Chiếc xe cộc cạch đạp bở hơi tai. Nghe lời mẹ dặn, mình cố giữ một khoảng cách vừa đủ quan sát mà vẫn không để Huy phát hiện ra có người đi theo quan sát. Huy mặc áo phông xanh dương bác Tùng lần trước về tăng làm quà, quần xi tím than mẹ may, đội chiếc mũ lưỡi trai màu đen. Huy đạp xe thong thả. Một chiếc xe tải sắp vụt qua. Huy đi châm lại, rồi nép bên lề đường. Rồi một chiếc xe ca. Qua con dốc dài ở Hương Bình mình bị chậm mất một nhịp, lại phải đạp mạnh hơn cho gần Huy.

Đường lên thị trấn bấy giờ mới được đắp một lớp đất đỏ. Buổi chiếu trời râm mát. Đồi thông nối tiếp đối thông. Hai bên đường lác đác những ngôi nhà mái tranh, mái ngói. Qua dốc Truông Bồng, rồi dốc Hương Long. Gần tới thị trấn, Huy nhấn nha đạp xe phía trước, mình cũng nhịp nhàng quay những vòng xe theo sau. Đã vào gần thị trấn. Người qua lại nhiều, mình cố đạp thật nhanh để theo kịp chiếc xe đạp phía trước,

Huy dừng lại trước của hàng photocopy của chỉ dâu cô Bình. Cô Bình trước đây dạy ở Phúc Đồng, cô thân với gia đình mình. Buổi tối mình đến trường ngủ với cô. Cô lấy chồng, chuyển về thị trấn dạy. Cô Bình vài lần chở mình về nhà nên mình quen cả gia đình cô. Mình quen người nhà cô, vì thế cả gia đình cô coi chỉ em mình như người thân quen.

Chị dâu cô Bình không lấy tiến photo. Chị hỏi chuyên Huy. Mình đứng ngoài, khuất sau bảng hiệu photo, nhưng vẫn nhìn được vào trong quản. Huy cất giấy tờ vào bao, dắt xe đạp ra thì nhìn thấy mình.

Răng lại đi?

Mẹ lo, mẹ bảo đi theo.

Đi photo giấy tờ có chỉ mà lo.

Hai chị em vào nhà o Liên. Bà nội đang ở nhà c. Bà đang ngồi ở quầy thuốc. Thỉnh thoảng dượng Tùng lại về nhà chở bà lên chơi. Mỗi lần dượng về với ý định chở bà lên thị trấn là bọn mình tìm cách giữ không cho bà đi, nhưng không được. Bà chưa ra khỏi nhà, đứa nào cũng đã nhỏ bà. Bà vừa ra ngoài dốc là trong nhà mình đã lưng tròng nước mắt. Huy, Hiệu thì ngồi bắn thần ở bực cửa không nói gì. Dượng Tùng thường đến đón bà vào buổi chiều nên không khí trĩu nặng vì nhớ bà kéo dài suốt đêm đỏ và đến ngày hôm sau.

Nhà ở Liên vắng lặng, các anh chị không ở nhà, dượng Tùng lúi húi làm gì sau nhà, bà và ở đứng quẩy bán thuốc. Thấy hai đứa cháu vào bà mừng rỡ. Hai đừa dắt xe vào nhà, ngồi bên bà. Bà hỏi câu gì thì trả lời. Ngồi với bà một lúc hai đứa ra chợ huyện xem. Nhà ở Liên sát bên chợ. Xem thôi, chẳng có tiến để mua gì. Chợ chiếu chẳng có gì nhiều để xem. Lượn lờ một lượt thì quay về nhà o.

Mình rủ Huy lên nhà ông Hòa chụp ảnh. Chị em sắp xa nhau rồi, muốn có ảnh làm kỉ niệm. Huy ửngay. Nhà ông Hòa gắn trên ga tàu. Mình biết nơi đây chụp ảnh bởi năm lớp chín đi với nhóm bạn lên đó chụp ảnh chân dung làm hồ sơ con nhà nghèo vượt khó. Thấy hiệu trưởng bảo các em làm đơn, dân ảnh. Hồ sơ xong xuôi rồi chờ mãi chẳng thấy gì. Nhân cơ hội đi chụp ảnh chân dung, nhóm bạn mình có với nhau một bức ảnh chung và cũng biết được một địa chỉ chụp ảnh đẹp ở thị trấn.

Đi được nửa đoạn đường từ nhà ở Liên tới nhà ông Hòa mình lại nảy ra ý về rủ cả bà nữa chụp cùng. Huy cũng ử. Hai chị em quay lại. Bà nghe nói đi chụp ảnh thì vào phòng tìm áo đẹp mặc. Thử áo này xong thủ áo khác. Áo nào bà cũng ứng. Bà mặc áo này rồi mặc thêm áo nữa. Bà mặc cả ba chiếc áo. Rồi bà vẫn tóc. Rồi bà soi gương. Mãi thì bà cũng xong. Ba bà cháu ríu rít đi. Cảm giác mình lúc này thấy xúc động lạ lùng. May mà mình nghĩ ra được ý tưởng này.

Đến nơi chụp ảnh thì ông Hòa vira ra khỏi nhà. Quay về thôi.

Không có bức ảnh cho ba bà cháu.

Trời đã nhá nhem tối, hai chỉ em vào nhà ở lấy xe, chào bà bọn cháu về.

Mười hai cây số đạp xe sao mãi chưa về đến dốc. Huy nói, khi đó không quay về gọi bà thì tuần sau ta có ảnh rồi.

Lòng mình buồn rười rượi. Việc chụp ảnh không thành khiến mình thấy có lỗi với Huy. Mình đã gọi ra ý tưởng chụp ảnh rồi để cho Huy hào hứng rối không được. Tại mình tham, vừa muốn chụp ảnh cùng Huy, lại muốn có cả bà nữa.