父親吐血的夜晚

父親吐血的夜晚

父親得了胃出血。母親猜想，是因為最近父親天天喝蛇酒的緣故。那條蛇是兄長Tùng抓到的，用來浸泡一瓶“頭道酒”（rượu một）。“頭道酒”是釀酒時最先蒸餾出的那一瓶，一鍋五公斤米能蒸出七瓶，混合後大約45度，正適合飲用。但這頭道酒卻清澈見底，點火可燃，火焰呈青藍色，是釀酒人家的珍品。將蛇泡進這種酒裡，被視為極為貴重的藥酒，只有對非常親近的人才會奉上一杯。

收割季，父親經常挑稻谷回家，夜裡兩肩與關節酸痛。Vân姊體恤父親，每晚飯前會叫父親到家裡，倒一杯藥酒給他喝。這酒能舒緩筋骨，也能開胃。姊叮囑父親要每天喝才能見效。哪天父親忘了，小孩Thanh和Thủy就會跑去提醒。

某天傍晚，母親下課回家，看見父親躺在床上。這是異常的景象，因為白天他從不躺著。

父親總是四處忙碌——挖菜園、釀酒、餵豬、曬稻草、切菜、煮飯。

母親摸了摸父親的額頭，父親輕聲呻吟了一下。

母親說：“你病了，我去煮碗熱粥給你吃。”

父親每天只吃得下一碗熱粥。加了蔥花的白粥香氣撲鼻，但他吞得艱難。吃完又昏沉地躺下。

三天過去了，情況沒有好轉。母親請醫師Cư來看診。他說：“再觀察看看。”

「再觀察看看。」一週過去，父親仍一動不動，虛弱得連呻吟都無力。Cư醫師又來了一次，還是那句話：「再觀察看看。」

不久村裡就有一人因“在家觀察”而喪命。Cư雖是個好心的鄉醫，但畢竟不是神醫，卻被全村視為神醫。

母親抱著書包從學校走回家，走到Trại門口，看見Huy在村路上奔跑：“媽媽！爸爸吐血了！”

母子倆一同奔回家。

Huy去叫母親，Hằng姊則奔去叫醫師Cần，Huân跑去找姑媽Tích。

我放學一走到巷口就見家裡擠滿人。我衝進屋，父親已在醫師Cần懷中昏迷。我看到染血的棉被嚇壞了。

身邊有叔叔Tùng、舅舅Nghĩa、Chắt伯、Hải哥。

借吊床、借腳踏車、砍竹竿做擔架，準備送父親去醫院。

母親收拾東西準備帶上。院子裡越來越多人，七嘴八舌。有人說送去衛生站，有人說去縣醫院，也有人提議省醫院。最後決定去縣醫院，因為Liên姑在那裡工作。

晚上七點左右，病人被抬上吊床，陷入昏迷。吊床繫在Tùng叔與Hải哥的兩輛腳踏車中間，母親一邊牽車，一邊用手電筒照著父親的臉。從家到縣醫院十三公里，要翻越好幾個坡與溪谷。

騎到外婆家門前，Hải哥的腳踏車輪胎破了。

只好停下來，派人去借車。換車時得重新綁吊床，夜色濃重，一支手電根本不夠照明。大家摸黑作業，去借第二支燈卻遍尋不著。外婆只好拿出一盞油燈。

繼續前行。到了官道，因為星光而好走些，但顛簸的碎石路讓吊床不斷搖晃。

步行這樣慢，何時才能抵達？Tùng叔焦急，怕父親撐不過今夜。他邊走邊希望有卡車路過。到了Khe Nác坡前，恰有卡車停下來幫忙。他們把擔架搬上卡車尾部，依然由兩人一左一右穩住吊床。卡車搖晃劇烈，父親在吊床中翻騰。

母親說，能在Khe Nác遇上卡車，是祖父保佑。當年祖父因高血壓被用擔架送醫，路過溪邊時吊床滑落，祖父滾了幾圈。今日過溪，祖父也保佑了父親。

到了縣醫院，四周漆黑無燈，醫護人員不知所蹤。Liên姑緊急安排搶救，Tùng叔在走廊大喊。

抽血、輸血。父親血型是O型，有人能捐嗎？

Liên姑哭著說：“別死啊弟弟，這裡有姐的血！”

快天亮時，輸完一袋血。父親忽然高燒，全身發抖。母親奔去找護士，卻只得到一句：“輸完血都會這樣，放心去休息吧。”

其實父親是「輸血性休克」。他虛弱至極，應只輸三分之一袋。醫生判定他撐不過去。

母親走出病房，壓抑著哭聲，見Tích姑癱坐在樓梯口，哭喊著：“弟弟啊，讓姊替你死吧。你還有那麼多孩子要養啊。”昨晚，Tích姑獨自走路上醫院，整夜坐在走廊。Tùng叔回家後，叫外婆點香祭祖求平安。

父親病情惡化。兩日後被轉到省醫院。“Hương Khê又送死人來啦。”那醫師嘴壞心善，立刻開刀，切除了三分之二個胃，父親奇蹟生還。

---

“孩子們留在家，媽媽要陪爸爸。”母親只說了這一句。她慌得無法安排孩子們日常或叮嚀什麼，彷彿那一刻世上只有救父親一事重要。她說完就隨父親走了。

隔日，我去洗那條棉被，血跡乾硬如磚。水盆太小，洗到第十幾次水仍是紅的。

我提盆回家走到坡腳，聽Liễu姨說Ngã Tư米價漲到一擔二萬八（28,000越盾），而Thanh Sở還是二萬二。我連問都不問，抱著盆就跑。

家裡有三個箱子堆疊在房裡。

最上是鐵箱，放些零錢日常用。底下兩個木箱藏的是家裡所有的積蓄。母親分開藏。夜裡，我曾兩度看到母親起來數錢並藏好，沒想到有人知道這秘密。我把箱子搬到地上，一個個翻找，從衣物中扒出母親藏的錢。

我找來麻袋與繩索，飛車直奔Thanh Sở買米。

Thanh Sở比Ngã Tư遠一公里，但那時沒有手機或網路，訊息傳遞很慢。

「賣我一百公斤米！」

我分五趟搬運，從中午送到傍晚才完成。

我們家釀酒，一百公斤米一下就用完。

Hằng姊上半天課，午間就回來蒸酒、煮飯、餵豬三次。外婆把酒摻好交給我去送到各酒館。Huy與Hiệu輪流放牛、割草。Huân掃地、趕雞、洗水杯。

Vân與Huyền姊坐卡車去省醫院探望父親。父親寫了紙條讓她們帶回。那不是信，只是幾行彎彎曲曲的字。父親手抖得寫不出字，只能畫幾個符號讓孩子知道他還活著，叫大家別擔心。

母親跟著父親走後，完全不知家中情況。見父親稍好，才開始想家。但父親察覺母親心神不寧，便裝作疼痛，讓她分心。

孩子們依舊認真持家。將近一個月轉眼即過。父親回家時，姊弟們奔出迎接。Chắt伯跑去跟母親告狀我竟敢買一百公斤米。他說自己一生從沒買過超過十公斤的米。

---

簡單書評：

這是一段極為感人的家庭記事，捕捉了越南農村家庭在醫療資源貧乏、生活拮据下的堅忍與親情。它不僅描寫了一場家庭危機，更反映出孩子們早熟的擔當與母親深厚的愛，溫暖而樸實。文章節奏緊湊，細節鮮明，是兼具敘事與情感力量的生命文學佳作。

Cha bị chảy máu dạ dày. Mẹ suy đoán do dạo này ngày nào cha cũng uống rượu rắn. Anh Tùng bắt được con rắn đem ngâm rượu một. “Rượu một” là chai rượu hứng được đầu tiên trong nồi rượu. Một nồi rượu năm cân gạo sẽ hứng bảy chai. Bảy chai pha trộn ra loại rượu vừa uống khoảng 45 độ. Rượu một nước trong veo, châm lửa lên đốt ngọn lửa màu xanh lét. Rượu một là rượu quý, chỉ nhà nào nấu rượu mới có. Rắn ngâm với rượu được coi là cực quý, trọng ai lắm mới mời một chén.

Mùa gặt, cha gánh lúa nhiều, tối về hai vai và các cơ khớp đau nhức. Chị Vân thương bác Bá, trước giờ ăn cơm tối là chị kêu cha xuống nhà, rót cho cha một chén rượu thuốc. Rượu này uống vào êm xương và ăn ngon miệng. Chị dặn cha ngày nào cũng phải uống mới có tác dụng. Hôm nào cha quên thì cái Thanh, cái Thủy lên nhắc.

Một chiều mẹ đi dạy về thấy cha nằm trên giường. Như thế là sự lạ. Ban ngày không khi nào cha nằm.

Hình ảnh cha luôn di chuyển - bên cạnh một công việc nào đó. Cuốc đất ngoài vườn, nấu rượu, cho lợn ăn, phơi rơm, thái rau, nấu cơm.

Mẹ áp tay lên trán cha. Cha đáp lại bằng một tiếng rên khe khẽ.

Mẹ nói, cha ốm rồi, nấu cháo nóng cho cha ăn.

Mỗi bữa cha ăn một bát cháo nóng. Cháo hoa nêm hành thơm ngào ngạt nhưng cha nuốt từng thìa khó khăn. Ăn xong cha lại nằm thiêm thiếp.

Ba ngày rồi cha không đỡ hơn, mẹ nhờ bác Cir sang khám. Bác bảo cứ theo dõi thêm.

Theo dõi thêm. Một tuần trôi qua. Cha nằm im không trở mình. Cha mệt tới mức không còn rên được nữa. Bác Cư lại sang và nói, theo dõi thêm.

Theo dõi thêm sau đó không lâu trong làng có một trường hợp vì ở nhà theo dõi thêm mà chết. Bác Cư là y sĩ tốt bụng nhưng không phải là thần y. Thế nhưng cả làng vẫn coi bác như thần y.

Mẹ ôm cặp đi bộ từ trường về nhà. Đến Cửa Trại thì thấy Huy chạy trên đường làng. Mẹ ơi cha nôn ra máu.

Hai mẹ con cùng chạy.

Huy chạy đi gọi mẹ thì chị Hằng chạy ra gọi ông Cần y sĩ.

Huân chạy đi gọi o Tích.

Mình đi học về đến ngõ thấy nhà đông người. Mình chạy ào vào nhà. Cha đã lả đi trong tay ông Cần. Nhìn cái chăn đẫm máu mình hoảng sợ.

Xung quanh là câu Tùng, cậu Nghĩa, bác Chắt, anh Hải.

Mượn võng, mượn xe đạp, chặt tre làm cáng. Chuẩn bị đưa cha đi bệnh viện.

Mẹ tìm đồ đạc mang theo. Ngoài sân người đến đông hơn và ồn ào. Mỗi người một ý kiến. Nên đưa cha đi trạm xá, bệnh viện huyện hay bệnh viện tỉnh. Lựa chọn lên bệnh viện huyện vì có o Liên ở đó.

Gần bảy giờ tối, bệnh nhân được khiêng lên võng trong tình trạng mê man. Võng được nối giữa xe đạp của cậu Tùng và xe đạp của anh Hải. Mẹ dắt xe đi bên cạnh cha vừa làm nhiệm vụ rọi đèn pin vừa theo dõi bệnh nhân. Từ nhà lên bệnh viện huyện mười ba cây số. Qua nhiều con dốc và khe.

Xe đạp anh Hải đi đến ngõ bà ngoại bị thủng săm.

Dùng lại. Nhờ người đi mượn xe. Lại tháo cáng khỏi xe này buộc vào xe khác. Trời tối mịt, một chiếc đèn pin không đủ ánh sáng cho cùng lúc làm mấy việc. Mọi người mò mẫm, kêu người mượn thêm chiếc đèn nữa nhưng không nhà nào có. Bà ngoại mang ra chiếc đèn dầu.

Tiếp tục đi. Ra tới đường quan đi dễ hơn nhờ ánh sao. Đường đá lóc xóc khiến chiếc võng không ngừng đung đưa.

Đi bộ thế này biết bao giờ mới đến nơi. Cậu Tùng lo lắng, sợ không kịp cứu cha trong đêm nay. Vừa đi vừa hi vọng có chiếc xe tải nào đi qua. Đến dốc Khe Nác, một chiếc xe tải dừng lại giúp. Chuyển cáng lên sau thùng xe. Vẫn tư thể hai người vác hai bên. Xe tải lắc mạnh. Bệnh nhân nằm trong võng quay cuồng.

Mẹ bảo tới Khe Nác gặp xe tải bởi cha được ông nội phù hộ. Năm xưa, ông nội tăng huyết áp, các châu phải cảng đi viện. Qua khe, một đầu võng bị tuột, ông rơi và lăn mấy vòng bờ khe. Hôm nay, qua khe ông phù hộ cha.

Bệnh viện huyện ban đêm tối om. Người trực đâu cả rồi. Người nhà bà Liên cấp cứu. Cậu Tùng hét toáng cả bệnh viện.

Xét nghiệm máu. Truyền máu. Bệnh nhân nhóm máu O. Có ai không?

O Liên khóc, đừng chết em ơi, có máu chị đây rồi.

Gần sáng thì truyền xong một đơn vị máu. Đột nhiên cha sốt cao, người run bần bật. Mẹ chạy đi tìm y tá. Câu trả lời: truyền máu xong thì sốt và run vậy đấy, yên tâm về nghỉ đi.

Cha bị sốc máu. Bệnh nhân quá yếu, lẽ ra chỉ truyền một phần ba đơn vị. Bác sĩ khẳng định bệnh nhân không qua khỏi.

Mẹ đi ra hành lang bệnh viện giấu tiếng khóc. Thấy o Tích đang gục ở bậc thang. Em ơi, để chị chết thay em. Các con em còn nhỏ lắm. Đêm qua o đi bộ một mình lên viện, ngồi ở hành lang. Cậu Tùng đạp xe về nhà bảo bà thắp hương cầu khấn ông bà tổ tiên phù hộ cho em rể qua cơn nguy kịch.

Tình trạng cha tệ hơn. Hai ngày sau được chuyển đi bệnh viện tỉnh. “Hương Khê lại đem xác chết xuống.” Ông bác sĩ ác miệng nhưng tâm tốt. Cắt bỏ hai phần ba dạ dày. Cha được cứu sống.

***

Mấy đứa cứ ở nhà đó, mẹ đi với cha. Mẹ chỉ nói vậy. Mẹ cuống quá không nghĩ ra gì để dặn thêm các con sắp xếp công việc thế nào khi mẹ đi vắng, hoặc là lúc này chẳng có gì quan trọng nữa ngoài việc lo cứu tính mạng cha. Mẹ chỉ nói câu đó rồi đi luôn với cha trong đêm.

Ngày hôm sau, mình mang chăn đi giặt. Từng mảng máu đã khô cứng. Chậu nhỏ, giặt lượt nước thứ mười mấy rồi vẫn đang màu máu.

Mang chậu giặt về tới chân dốc nghe o Liễu nói giá gạo ở Ngã Tư đã tăng lên hai tám (28.000 đồng/ yến) mà trong Thanh Sở vẫn đang hai hai. Chẳng cần hỏi lại cho chắc, mình ôm chậu chạy.

Trong buồng có ba cái rương xếp chồng lên nhau.

Rương sắt trên cùng có ví đựng tiền lẻ để chỉ tiêu hằng ngày, hai rương gỗ nằm dưới cùng là tất cả số tiền nhà có. Mỗi rương mẹ cất một ít. Hai lần nửa đêm thức giấc mình thấy mẹ đếm tiền và mang đi cất. Mẹ không ngờ có đứa biết bí mật này. Mình bê từng cái rương xuống đất. Không rương nào có khóa. Hối hả bới tìm số tiền mẹ vùi giữa đống quần áo.

Chạy đi tìm bao tải, dây lai, mình đạp xe như bị ai duổi vào nhà Thanh Sở.

Cửa hàng Thanh Sở cách Ngã Tư hơn một cây số nhưng thuở đó phương tiện liên lạc chưa có, tin tức giả cả không cập nhật nhanh.

- Bán cho con một tạ gạo.

Chia ra năm chuyến chở từ trưa đến cuối buổi chiều thì xong.

Nhà nấu rượu, một tạ gạo chẳng mấy mà hết.

Chị Hằng học buổi sáng. Trưa về nấu cơm rượu, nấu rượu, cho đàn lợn ăn ngày ba lượt. Bà pha rượu mang cho mình đi nhập các quán. Huy và Hiệu thay phiên nhau đứa này chăn bò thì đứa kia cắt cỏ. Huân quét nhà, lùa gà, rửa cốc chén uống nước.

Chị Vân, chị Huyền bắt xe tải đi thăm cha ở bệnh viện tỉnh. Cha viết thư nhờ các chị chuyển về. Không phải thư, mà là giấy nhắn. Không đứa con nào có thể đọc được những dòng chữ ngoằn ngoèo. Tay cha run chưa cẩm nổi bút. Vài kí hiệu vậy để chứng minh với các con là cha đã sống trở lại, các con đừng lo nữa.

Mẹ đi theo cha từ tối hôm đó, không hề biết các con ở nhà ra sao. Nhìn sắc thái cha có vẻ khá hơn, mẹ mới bất đầu nghĩ về nhà. Thấy mẹ bần thần, cha giả vờ kêu đau để tâm trí mẹ quay lại việc của cha.

Những đứa con vẫn say sưa việc nhà. Gần một tháng qua nhanh. Cha trở về, chị em ùa ra đón. Bác Chắt chạy xuống mách mẹ chuyện mình cả gan đi mua một tạ gạo. Đời người bác chưa khi nào mua số gạo tới một yến.