成長的隱秘與疼痛

成長的隱秘與疼痛

那個年代還沒有「青春期」這個詞。姐姐們穿著褲子時，後面常有兩道突出的痕跡——那是內褲勒出的痕跡。完（Hoàn）坐在台階邊，滿懷渴望地想：什麼時候我才能像她們一樣呢？但母親從沒錢給完買那種褲子。

完想出一個辦法：從香蕉樹幹上剝下乾葉纖維，緊緊地綁在腰間，再從兩側把纖維繞過身體往後拉緊，在皮膚上勒出痕跡。她刻意在眾人面前來回走動：有人看出我變了嗎？有人注意到我也有勒痕了嗎？雖然乾香蕉纖維勒得很疼，完還是咬牙撐著。那紅紅一圈的勒痕，就像她夢寐以求的「長大標誌」。

有一天，從南方寄來了一個包裹，姐姐寄給她兩條夢寐以求的褲子。完高興得整晚翻來覆去睡不著——這是真的，不是夢！她回想起某年過年時曾夢見媽媽為她買下糖果店（ông Đường）櫃台上那套金黃色的光滑衣服。那時，她每天放學都站在櫥窗前看呆了。回家向母親央求，但母親總是說：「你喜歡，媽媽也沒辦法啊。」

有天早上，她夢見媽媽喚她起來試穿新衣服。她猛然醒來，哭著說：「媽媽，給我衣服！」知道只是夢，她淚流不止、心慌意亂。

第二天上學時，一個同學發現她穿了有勒痕的褲子，整堂課都在竊竊私語。下課後，完走到學校後園，一群人追過去，把她推下深溝，撕扯她的褲子。她大哭——不是因為疼痛，而是因為大家叫她「妓女」。從那天起，她不敢再穿那條褲子上學。

母親看到她小腿滑落下來的紅色血痕，只淡淡說：「你來月經了。」然後轉身離開。完常看到鄰居姊姊姬花（Huê）在後院處理那件事，她便模仿著塞一團破布，再簡單地縫起來。那些破布她都藏在屋後牆上的茅草裡。有天被母親發現：「天啊，這死丫頭怎麼不洗就這樣丟著，噁心死了！」完被罵了一頓，羞愧萬分。隔天中午趁邊農家（Bên Nông）沒人時偷偷去洗。

那時，我們這些孩子的身體無聲無息地變化著，心裡卻充滿對自己身體的困惑與羞恥。這些傷口，沒有人知道；有些傷口，就這樣帶進了四十歲的女人身上，依然隱隱作痛。

有次我穿了破褲子都沒發現，從內耐（Bến Nại）洗完衣服回來路上，朱氏（chủ Thi）挑著糞桶從田裡回來，在我身後說：「哈，有窗戶靈魂喔。」（cửa sổ tâm hồn）

我當時不太明白，但隱約知道那是在讚美什麼精神的東西，所以還有點不好意思。第二天，我才發現那條絲褲後面破了個大洞。

有個中午，我到幸福家（Hạnh）挑水，在井邊遇到連叔（chủ Liên）。他一邊放桶汲水，一邊對我說：「哈，有顆檳榔冒出來了喔。」（指乳房發育）

霞（Hải）上縣城買了胸罩回來穿。坐在課桌前，後排男生拿尺敲打桌子，發出「嘀噠、嘀噠、叮咚」的聲音嘲弄她。

除夕夜，鳳（Phượng）搬了張椅子到祖先牌位前，利用屋裡唯一的油燈縫補她的褲子。那條褲子原本就很舊，穿久了破了幾個洞，現在屁股上又多了兩個大洞。她必須趕在今晚補好，明天好穿著去拜年、見班導師。她爸爸罵她：「妳這死丫頭怎麼在祖宗牌位前補褲子！」她委屈地哭了，但她能坐在哪裡補呢？

蘭（Lan）拉我到荒廢的茶園，驚慌地說：「我不知道該怎麼辦了！」她用T恤包裹自己，以掩飾經血，結果T恤被狗叼到鄰居家的菜園。鄰居跑來大罵，母親把她拉出去狠揍一頓。她羞愧至極，開始恨所有知道這件事的人。她問我，有沒有什麼藥可以吃了就不再來月經？

花姊（Hoa）總是一個人進山。有一天，她生了孩子。日復一日，我始終想不明白，她到底是為什麼會變成那樣。

---

書評：
這篇文章以細膩又殘酷的筆觸勾勒出越南農村少女在成長過程中所經歷的身體變化與心理創傷。從自製勒痕的香蕉纖維，到為了羞恥而隱藏的經血，再到社會對女性成長的無聲暴力，每一段都令人震撼與鼻酸。它既是一篇青春的傷痕記，也是對女性成長史的沉痛書寫。這不是一篇懷舊散文，而是關於「學會做女人」的殘酷學程。

Thuở ấy không có cụm từ "tuổi mới lớn". Các chị mặc quần có hai đường viễn nổi cộm phía sau. Đó là vết lẫn của chiếc quần phía trong. Bao giờ mình mới được như vậy? Hoàn ngồi bên thềm ao ước. Mẹ không bao giờ có tiền cho Hoàn mua thứ đó.

Hoàn nghĩ ra cách tước những dây chuối khô từ thân chuối buộc chặt quanh vòng bụng. Tiếp theo, thông hai sợi dây chuối hai bên từ trước ra sau siết chặt vào da tạo ra vết lăn. Hoàn cố tình đi lại trước mặt. Có ai nhận ra Hoàn đã khác không. Có ai biết Hoàn cũng có đường lằn như người ta. Dây chuối khô siết chặt đau lắm Hoàn cổ chịu đựng. Dây chuỗi siết chặt tạo một vòng bụng đỏ tấy Hoàn vẫn cố.

Chị gái trong Nam gửi về cho Hoàn hai chiếc quần như mơ ước. Hoàn mừng quá đêm bồi hồi khó ngủ. Là thật chứ không phải mơ. Hoàn nhớ một cái Tết năm nào mơ giấc mơ được mẹ mua cho bộ quần áo màu vàng trơn láng bày bán ở quán ông Đường. Buổi đi học nào Hoàn cũng ra quản đứng ngây ra nhìn. Về nhà Hoàn đòi mẹ mua nhưng câu trả lời luôn là con thích mẹ cũng phải chịu thôi. Sáng canh, Hoàn mớ thấy mẹ gọi dậy thử quần áo mới. Hoàn choàng dậy đòi mẹ đưa quần áo cho con thủ. Biết là mơ, Hoàn khóc rưng rức hốt hoảng.

Hôm sau đến lớp, một đứa phát hiện ra Hoàn mặc quần có lằn nổi. Tiếng xì xào suốt trong giờ học. Trống ra chơi, Hoàn ra vườn trường, cả bọn đuổi theo. Hoàn chạy xuống hào sâu, cả bọn nhào xuống co kéo. Hoàn khóc. Khóc vì các bạn trêu "đĩ." Từ hôm sau không dám mặc quần có lẫn đến lớp.

Mẹ nhìn vệt nước đỏ lăn xuôi theo bắp chân con gái. Mày có tháng rồi đấy. Mẹ nói vậy rồi quay đi. Nhiều lần thấy chị Huê nhà bên ra sau vườn xử lí việc đó, Hoàn cũng loay hoay bắt chước nhét nùi giẻ vào rồi lấy kim chỉ khâu sơ sài. Từng nắm giẻ Hoàn giắt mái tranh sau hồi nhà. Trời ơi cái con này sao không giặt đi để khô thế này gớm quá. Mẹ kêu toáng Hoàn ra sau nhà mắng một trận đổ ngu. Hoàn xấu hổ, buổi trưa rình xem ở ngoài Bên Nông không có ai mới mang ra giặt.

Thuở ấy, bọn trẻ cứ tổng ngồng mà dài rộng cùng với nỗi mặc cảm về cơ thể khó chịu trong lòng. Có nỗi tổn thương mà không ai hay. Có nỗi tổn thương thành người đàn bà tuổi bốn mươi rồi vẫn tổn thương.

Mình mặc quần rách mà không biết, bê chậu quần áo giặt về từ Bến Nại. Chủ Thi gánh phân ra đồng về, di sau mình, chú nói, Hà có cửa sổ tâm hồn.

Mình chưa hiểu nhiều nhưng vẫn mang máng được "cửa sổ tâm hồn" ý là khen gì đó về tâm hồn nên cũng hơi ngượng. Ngày hôm sau mới phát hiện ra chiếc quần lụa bị rách một mảng phía sau.

Buổi trưa đi gánh nước ở nhà ở Hạnh. Gặp chủ Liên cũng gánh nước. Bên thành giếng chú buông gàu nhìn mình, đổ Hà "nhú quả cau" là nói chỉ.

Con Hải lên chợ huyện mua áo ngực về mặc. Ngồi bàn trước bị bọn con trai ngồi sau lấy thước kẻ khẩu khẩu đàn kêu tích tịch tình tang.

Đêm ba mươi Tết, Phượng kéo ghế lại bên cạnh bàn thờ, tận dụng ánh sáng từ chiếc đèn duy nhất trong nhà ngồi và quần. Chiếc quần khi được cho đã cũ, hắn mặc nhiều quá rách lỗ chỗ, nay lại thêm hai lỗ to tướng ở mông. Hắn phải vá xong trong đêm nay để ngày mai mặc đi chúc Tết cô giáo chủ nhiệm với mình. Cha hắn mắng con gái con đứa vô ý vá quần ngay chỗ bàn thờ. Hắn khóc vì tủi thân. Không ngồi đó vá thì hắn biết ngồi ở chỗ nào.

Con Lan gọi mình ra vườn chè hoang mang. Tao giờ không biết làm sao. Nó phải lấy áo phông băng bó để không ai phát hiện ra bị chảy máu. Nó ném áo phông ra vườn chè, con chó tha sang vườn hàng xóm. Hàng xóm chạy sang chửi đổng. Mẹ lôi nó ra đánh chửi một trận ê chề. Nó xấu hổ. Nó căm thù tất cả những ai biết chuyện. Nó hỏi mình có loại thuốc gì uống để hàng tháng không còn bị thế này nữa không.

Chị Hoa đi rừng một mình. Ngày nào cũng ở trong rừng một mình. Một hôm chị Hoa sinh con. Mình nghĩ mãi, ngày này qua ngày khác, vẫn không ra được câu trả lời tại sao chị bị vậy.