一枝鉛筆的作文比賽

一枝鉛筆的作文比賽

三年級時，我有幸被選去縣裡參加語文資優生比賽。

「能參加就是光榮啊，只有學校裡念得最好的學生才會被選去縣裡參加比賽。」媽媽這樣解釋。她還說，這個比賽很難，一定要努力把題目寫好，如果通過第一輪，還能參加第二輪。

「第一輪、第二輪」是什麼我不太懂。以前我只知道「輪」是跳繩的輪。一圈、兩圈，最厲害的是三圈。媽媽說的那種輪我想像不出來。我高興得不得了，今天可以坐在媽媽腳踏車的後座，走一段好長的路。

天還沒亮，媽媽就起床煮了**豆沙糯米飯（xôi đỗ）**。她說吃豆沙糯米飯會帶來好運。考試這天不能吃花生糯米飯（xôi lạc），因為「lạc」有「迷路」的意思，不吉利。如果沒糯米飯就要煮**綠豆甜湯（chè đỗ xanh）**，絕不能是黑豆的。這種習俗媽媽每次孩子考試前都會遵守，從我高中畢業考到大學入學考都一樣。

那天早上正是第一波冷鋒來襲。多年後我讀到\*\*Thạch Lam（石林）\*\*寫的小說《**Gió lạnh đầu mùa（初寒）**》，心裡又浮現出那個清晨的寒冷與激動。外頭天還黑，屋裡只有煤油燈照明。媽媽替我穿上姐姐Nhung從遠方寄來的舊外套——綠色、長到膝蓋，有腰帶，有白絨邊帽。兩年前，姐姐Hằng參加比賽時也穿這件。我早就夢想有天能穿上它。

媽媽讓我轉一圈，她說：「Hà穿有點大，Hằng穿比較剛好。」媽媽這樣說，我卻滿心歡喜。這是我們姊妹小學階段最漂亮的冬衣。

媽媽整夜沒睡，她心裡已經預感到今天會考「描寫物品」。她準備了一篇作文，早上讓我抄寫記下。

我吃完糯米飯，穿上漂亮的外套，乖乖坐下抄媽媽的範文：「一覺醒來，爸爸回來了。他手裡拿著一個書包，對我說：這是給你的書包。」然後進入主體段，詳盡描述書包。我讀了三遍就背下來了。也學會了作文裡可以把「cha（父親）」寫成「bố（爸爸）」。

每次有孩子參加比賽，媽媽都會緊張不安。弟弟Huân參加比賽那次，媽媽猜題目會是「描寫豬」。她也寫好一篇作文讓弟弟背熟。但那次的考題其實是「描寫嫩枝」。Huân不知道嫩枝是什麼。後來回家聽媽媽解釋才恍然大悟，懊悔不已。參加資優生比賽，卻連這樣的普通詞都不認識。

風呼呼地吹過我們翻山越嶺到縣城，但我並不覺得冷。媽媽滿頭汗，只為讓我準時到達。

考題是「描寫一枝鉛筆」。

這可與媽媽早上準備的書包不一樣。我腦中整個早上都是「書包」的語句旋轉。

沒關係，我可以靈活運用已背熟的作文。

我馬上寫下開頭：

「一覺醒來，爸爸回來了。他手裡拿著一枝鉛筆，對我說：這是給你的鉛筆。」

這才是真正困難的部分，因為鉛筆與書包根本無法照搬。媽媽的作文描述書包兩邊的白色扣子，一打開會發出「啪嗒」聲。我便參考這點，寫鉛筆有紅、綠兩色，看起來非常有趣。寫完這句，我就沒靈感了。

我突然想到村裡孩子們常笑的故事，是\*\*Xóm Trùa（螺村）**的放牛娃們念出來的信，當看到**bà Ngạc（吳奶奶）**家的親人。她家住在**Động Am（庵洞）\*\*山頂，是村裡最窮的人家。再爬過我們家後面的山坡，就是她家了。因為她家貧困，大家把她家的私事當笑話講。

那些**Thơm、Phức、Khởi、Đát、Đàn**等孩子，聽村人唸信也只會傻笑。Khởi去\*\*Thạch Hà（石河）\*\*打工，在那裡結識了一位醃蝦販娘，村人說他「從此翻身」，還寫信回家安慰弟妹。信裡寫著：「各位親愛的爸爸媽媽、弟弟Đát、Đàn，請乖乖念書。等我回來會送你們一枝紅綠雙色鉛筆。」這幾句話成為村裡孩子朗朗上口的玩笑。後來我才知道，其實Ngạc家沒人識字，也沒人會寫信，更沒人收過信。那只是某人編的，嘲諷他們貧困卻幻想出奇妙未來。

我想起這段故事，便得到了靈感完成主體段與結尾：鉛筆有兩頭，一頭是綠的，一頭是紅的。綠頭寫出綠字，紅頭寫出紅字。最後總結：「我很喜歡這枝鉛筆，它幫助我學得更好。我承諾會乖乖讀書，不辜負爸爸的禮物。」

考完，媽媽在校園的海檬樹下接我。

「媽媽騎那麼遠的路，就是為了讓我來描寫一枝鉛筆嗎？」我想問媽媽，如果是她會怎麼描寫一枝鉛筆？鉛筆有什麼好寫的呢？原來資優生比賽就是這樣？坐在媽媽腳踏車後，我突然覺得疲憊又空虛。下午時分，我們終於回到家。

---

**簡評：**

這篇作品以孩童的語氣重溫了一場小學作文比賽的經歷，將童年記憶、母愛、鄉村生活的種種細節編織得細膩動人。從媽媽為女兒準備考試到孩子如何臨場應變，處處可見越南家庭中母女間真摯的情感與生活智慧。最打動人心的，是孩子的天真與對語言世界初次觸碰的悸動。看似是一篇「描寫鉛筆」的作文

經驗，卻展現了一個社會階層、文化教育與家庭期待交織的真實縮影。這是一則簡單但富有深度的人生縮影。

Lớp ba, mình được lên huyện đi thi học sinh giỏi môn Văn.

– Được đi thì học sinh giỏi là rất vinh dự, ai học giỏi ở trường mới được chọn đi thì huyện, mẹ giải thích như thế. Mẹ nói tiếp, cuộc thì này khó lắm, phải cố gắng làm bài tốt, nếu đỗ vòng một sẽ được thì tiếp vòng hai.

Vòng một, vòng hai là cái chỉ chỉ. Trước tới giờ mình chỉ biết vòng là cái vòng nhảy dây. Đứa nhảy vòng một, đứa giỏi hơn nhảy vòng hai, giỏi nữa là vòng ba ngoài cùng. Cái vòng mà mẹ vừa nói mình không hình dung ra được. Mình da. Trong lòng mình đang phấn chấn. Hôm nay sẽ được ngồi sau xe đạp mẹ chờ đi một quãng đường dài.

Sáng tỉnh mơ, mẹ dây nấu xôi đỗ. Mẹ bảo, ăn xôi đỗ lấy may. Đi thi phải làm xôi đỗ, cấm kị xôi lạc. Ấn xôi lạc sẽ lạc để. Nếu không có xôi thì nấu chè. Và cũng phải nhỏ là chè đỗ xanh chứ không phải chè đỗ đen. Bài lấy may đó mẹ áp dụng suốt nhiều năm khi các con đi thì, kể cả ngày mình đi thì tốt nghiệp cấp ba và trước khi rời khỏi nhà đi thì đại học.

Hôm đó dùng ngày đầu tiên giỏ lạnh tràn về. Sau này, đọc truyên "Gió lạnh đầu mùa" của Thạch Lam là lòng mình nao nao nhớ lại cái buổi lạnh đầu tiên của sáng sớm dây đi thì đó. Trời bên ngoài vẫn mờ tối, trong nhà sáng bởi ngọn đèn dầu. Mẹ mặc cho mình chiếc áo khoác ngoài màu xanh dài đến đầu gối, có dây thắt eo, có mũ trùm đầu viền bông trắng. Chiếc áo khoác cũ của chị Nhung gửi về. Hai năm trước, chỉ Hằng cũng mặc chiếc áo này đi thi. Khi mẹ mặc cho chị Hằng, mình đã thấm ước ao.

Mẹ bảo mình xoay một lượt. Hà mặc hơi rộng, Hằng vừa hơn. Là mẹ nói vậy thôi nhưng mình đã cuống. Đây là chiếc áo mùa đông đẹp nhất của hai chị em suốt những năm tuổi cấp một.

Đêm qua mẹ không ngủ. Mẹ lĩnh cảm hôm nay ra để thì tả chiếc cặp. Mẹ dây tả sẵn đây, giờ con chép lại vài lần cho thuộc đi.

Mình ăn xôi và mặc áo khoác tươi đẹp rồi. Ngoan ngoãn ngồi vào bàn chép bài văn mẫu của mẹ. "Sau một giấc mơ em bảng tỉnh dây. Bố em đã về. Trên tay bố cấm một chiếc cặp, bố bảo: Cặp của con đây." Tiếp theo là phần thân bài tả tỉ mỉ chiếc cặp. Mình dọc ba lượt thuộc luôn. Mình biết thêm từ "cha" khi làm văn ta có thể viết thành "bố".

Mỗi lần đứa con nào đi thì mẹ lại bồn chồn. Em Huân đi thi, mẹ đoán là đề ra tả con lợn. Mẹ cũng làm sẵn một bài văn để Huân chép thuộc. Nhưng để thì hôm đó là tả cành lộc non. Huân không biết lộc non là gì. Là cái đọt cây, về nhà nghe mẹ giải thích Huân mới trời ơi nuối tiếc. Đi thi học sinh giỏi nhưng từ phổ thông chị em chưa biết hết.

Gió hun hút dọc theo những con dốc ngược xuôi lên huyện nhưng mình không hề lạnh. Mẹ thì mồ hôi và ra vì đạp xe thật nhanh cho con khỏi muộn giờ thì.

Để thì là tả cây bút chì.

Vậy là không trùng bài sáng nay mẹ làm mẫu. Trong đầu mình từ sáng tới suốt buổi thi cử quần quanh những câu văn tả chiếc cặp.

Không sao, mình vẫn có thể vận dụng linh hoạt bài vẫn đã thuộc trước khi đến.

Mình viết luôn mở bài.

"Sau một giấc mơ em bừng tỉnh dây. Bố em đã về. Trên tay bố cầm một chiếc bút chỉ, bố bảo: Bút chỉ của con đây."

Giờ mới là đoạn khó nhất, vì chỉ tiết bút chì và chỉ tiết cái cập không có điểm nào sao chép được. Bài văn của mẹ là chiếc cấp có hai cái nắp đóng mở màu trắng bật lên nghe tanh tách thật vui tai. Dựa vào gọi ý đó mình tả bút chì em là bút chỉ có hai màu xanh đỏ nhìn thật vui mắt. Hết câu đó thì ý cũng hết. Không thể nghĩ thêm.

Mình nhớ tới nội dung là thư mà bọn chăn trâu Xóm Trùa đọc oang oang khi thấy người nhà bà Ngạc. Nhà bà Ngạc ở trên đỉnh Động Am. Nhà bà Ngạc

nghèo nhất Xóm Trùa. Qua khỏi con dốc nhà mình leo thêm con dốc nữa là đến nhà bà. Cảnh nhà quả túng bấn nên riêng tư nhà bà thành câu chuyện mua vui cho Xóm Trùa. Các anh chị Thơm - Phức - Khởi - Đát - Đàn nghe người ta đọc vẻ về mình chỉ cười. Anh Khởi đi xuôi chẻ dưới Thạch Hà quen được o bản ruốc, bán mắm. Người làng bảo anh từ nay đổi đời, viết thư về cho các em yên tâm hưởng lộc. Thư là: "Các bom bom bọ mẹ kính mến, hai em Đát Đàn chơi

ngoan học giỏi. Khi nào anh về anh mua cho một cái bút chì màu xanh màu đỏ hai màu khác nhau, "Mấy câu đó thôi mà đứa trẻ nào cũng ra rả đọc rồi cười hỉ hả. Sau này mình mới biết nhà bà Ngạc không ai biết chữ. Không biết chữ làm sao viết được thư. Không ai biết chữ làm sao đọc thư. Đổi đời mà hứa hẹn quà về cho bọ mẹ và các em là một cây bút chì. Người nào phịa ra câu chuyện để mỉa mai.

Nhớ lại chuyển đỏ, gọi ý cho mình viết thêm được phần thân bài và kết luận. Bút chì có hai đầu. Một đầu màu xanh và một đầu màu đỏ. Đầu màu xanh viết ra chữ màu xanh. Đầu màu đỏ viết ra chữ màu đỏ. Và kết luận. Em rất yêu quý chiếc bút. Chiếc bút giúp em học giỏi. Em hứa sẽ ngoan ngoãn học hành cho xứng đáng với món quà bố tăng.

Hết giờ thi, mẹ chở mình dưới gốc cây bàng cuối sân trường.

Mẹ phải chở con từ xa xôi đến đây chỉ để tả một cây bút chì sao? Nếu là mẹ thì mẹ sẽ tả cây bút chì như thế nào. Cái bút chì thì có gì để tả chứ. Thi học sinh giỏi là thế này ư? Mình ngồi sau xe mẹ cảm thấy mệt và uể oải. Xế chiếu thì hai mẹ con về đến nhà.

😀😀😀😀😀😀😀😀